انواع پایه های مورد استفاده در گردو پیوندی

پایه ­های  گردو پیوندی

بذرهای به دست آمده از گرده افشانی آزاد گردوی ایرانی در تمامی دنیا به عنوان پایه به کار می­روند ولی در آمریکا بذرهای J.hindsii ، پارادوکس و رویال به عنوان پایه مورد استفاده قرار می­گیرند. در ضمن پایه­های بذر گردوی سیاه J.nigra نیز به مقدار کم در برخی از کشورها به عنوان پایه به کار برده می­شوند. براساس گزارش­های مختلف بسیاری از گونه­های گردو مثل J.microcarpa ، J.nigra ، J.ailantifolia ، J.cinerea ، J.major ، J.hindsii و برخی از دورگه­های آنها کم و بیش با گردوی ایرانی سازگار هستند. در برخی موارد علائم ناسازگاری مثل رشد بیش از حد پایه یا پیوندک، جدا شدن پایه و پیوندک در محل پیوند، کاهش قدرت رشد پیوندک و جوش نخوردن درصد بالایی از پیوندهای انجام شده مشاهده می­شود. ارزیابی صحیح سازگاری پیوند به علت دخالت بیماری خط سیاه غیرممکن است.

مشخصات پایه ­ها

پایه ی گردوی ایرانی (J.regia)

از پایه­های بسیار معمول است که به علت سازگاری کامل، مقاومت به بیماری پوسیدگی طوقه و تحمل بیماری خط سیاه در همه جا مورد استفاده قرار می­گیرد ولی این پایه برای خاک­هایی که سطح آب زیرزمینی بالاست، خاک­های شور، خاک­های آلوده به قارچ ریشه بلوط و خاک­های آلوده به نماتد پایه مناسبی نیست، در ضمن این پایه در خزانه به کندی رشد می­کند. این پایه به خاک­های آهکی حساس بوده و علائم کلروز ناشی از آهن را نشان می­دهد.

پایه ی گردوی سیاه شرقی (J.nigra)

پایه رضایت بخشی برای ارقام J.nigra است، به علاوه این پایه در برخی کشورها برای J.regia نیز توصیه می­شود. این پایه در مقایسه با پایه گردوی ایرانی نسبت به گال طوقه، قارچ فیتوفتزا و قارچ ریشه بلوط مقاوم بوده و موجب زودرسی محصول می­شود. پایه و میان پایه گردوی سیاه موجب کاهش اندازه درخت می­شود. عملکرد کم و حساسیت آن به خاک­های آهکی و بیماری خط سیاه باعث عدم توسعه کافی این پایه شده است. این پایه نسبت به سایر پایه­های گردو دارای خاصیت پاکوتاه­کنندگی می­باشد.

پایه ی گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی (J.hindsii)

یکی از پایه­های متداول است که به طور وسیع در کالیفرنیا برای گردوی ایرانی استفاده می­شود و جوش خوردن محل پیوند در آن خوب است. این پایه به بیماری قارچ ریشه بلوط و نماتد مولد غده ریشه پوسیدگی ریشه، شوری خاک و آب آبیاری مقاوم بوده ولی این پایه به فیتوفترا، نماتد زخم ریشه و بیماری خط سیاه حساس بوده و به خاک­های حاصلخیز، عمیق و عاری از این عوامل بیماری­زا نیاز دارد. کمبود فسفر، کمبود روی و یا غرقابی بودن خاک از رشد ارقامی که بر روی این پایه قرار دارند، جلوگیری می­کند.

پایه ی گردوی میکروکارپا (J.microcarpa)

این پایه نسبت به مقدار زیاد بر، کلر و اسیدیته خاک مقاوم بوده و عملکرد بهتری نسبت به پایه­های گردوی ایرانی و گردوی سیاه نشان می­دهد.

پایه ی گردوی سیبولدیانا (J.sieboldiana)

براساس گزارش­های متعدد این پایه که منشأ آن روسیه است پایه بسیار مناسبی بوده و با خاک­های مختلف و شرایط آب و هوایی متفاوت سازگار می­باشد. این پایه نسبت به سرما و قارچ فیتوفترا مقاوم است.

پایه ی گردوی پارادوکس (Paradox)

این پایه هیبرید بین J.regia و J.hindsii بوده و برای خاک­های ضعیف در تپه ماهورها مناسب بوده ولی به علت حساسیت به عارضه خط (نوار) سیاه در سطح تجاری از این پایه­ها استفاده چندانی نمی­شود. این پایه به فیتوفترا، نماتد و فلج گیاهی مقاومت داشته و در خاک­های ضعیف رشد بهتری نسبت به J.hindsii دارد. گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی (J.hindsii) رایج­ترین پایه بذری در ایالت متحده است اما پارادوکس در بسیاری از شرایط محیطی سخت و برای ارقام پیوندی کم توان مناسب­تر است. تاکنون در مورد ارزیابی استفاده از سایر دورگه­ها بسیار کم کار شده است. بذرهایی که برای تولید گردوی پارادوکس استفاده می­شوند از درختان گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی که به طور طبیعی با دانه­های گرده گردوی ایرانی گرده افشانی شده­اند، جمع آوری می­شوند، نتایج شبیه والد گردوی ایرانی شده و در نهالستان از نهال­های سیاه قابل تشخیص­اند.

پایه ی گردوی کالیفرنیا (J.californica) که قبلاً در کالیفرنیا به کار برده می­شد به علت حساسیت به بیماری پوسیدگی طوقه، پوسیدگی ریشه و خاک­های مرطوب، امروزه استفاده نمی­شود. پایه J.major از نظر مقاوت به اسیدیته زیاد خاک مناسب بوده ولی برتری آن به پایه گردوی سیاه هنوز در حال بررسی و تحقیق است. پایه J.mandshurica در مناطق سرد چین مورد استفاده قرار می­گیرد ولی این پایه در روسیه رضایت بخش نبوده است. پایه رویال در کالیفرنیا نتایج امیدبخشی داشته است. لرگ (Pterocarya stenoptera) که یکی دیگر از گونه­های تیره گردو است. از پایه­های مهم گردو محسوب می­شود. این پایه که بومی چین است نسبت به قارچ فیتوفترا، غرقابی بودن خاک و نماتد زخم ریشه مقاوم بوده ولی نسبت به پوسیدگی ریشه و بیماری خط سیاه حساس می­باشد. این پایه به دلیل عدم سازگاری با ارقام مختلف گردو فقط باید در برنامه­های اصلاحی پایه­ها مورد استفاده قرار گیرد.

پایه ی گردوی سیاه در بین پایه­های مختلف تنها پایه­ای است که اندازه درخت را به میزان 10 تا 20 درصد کاهش می­دهد ولی این ویژگی باید تثبیت شود، در ضمن اگر پایه گردوی سیاه به عنوان میان پایه نیز به کار رود موجب پاکوتاهی درختان گردو می­شود. درختان پاکوتاهی گردو عملکرد خوبی دارند ولی به کار بردن میان پایه­های پاکوتاه کننده در سطح تجاری قابل توصیه نیست.

پایه­ های قابل توصیه گردو

با توجه به معایب و محاسن گونه ­های مختلف پایه، J.regia تنها گونه­ای است که مخصوصاً به دلیل تحمل و مقاومت آن در مقابل ویروس پیچیدگی برگ گیلاس (Cherry Leaf Roll Virus) که عامل غیرمستقیم ناسازگاری پایه و پیوندک روی خط سیاه است و با توجه به انتشار و انتقال سریع این ویروس به وسیله گرده­های گل، برای سال­های آینده بهترین پایه انتخابی برای اغلب مناطق گردوخیز محسوب می­شود. J.regia پایه­ای است که با القای قدرت مطلوب به ارقامی که روی شاخه­های میوه دهنده جانبی بار می­دهند (مخصوصاً به واریته لارا که قدرت طبیعی آن ضعیف است) سبب تحریک و رشد و نمو درخت پس از باردهی­های اولیه و در نتیجه سبب تقویت درخت و حفظ تعادل بین رشد گیاهی و رشد جنسی آن می­شود.