بیماری موزاییک فندق

بیماریهای ویروسی موزاییک فندق

 موزاییک

 عامل اصلی این بیماری، ویروسی است که شباهت بسیار نزدیکی با ویروس موزاییک تولار(Tulare) سیب دارد.

این ویروس نه تنها بین ارقام معروف فندق های اسپانیایی مانند نگرت، گروسال پلانتا، ژیروننک (gironenc )، گریفولی، پاوت وسان پر دیده می شود بلکه بسیاری از ارقام عمده ایتالیایی در منطقه ناپل و - آویلینو مانند مورتارلا، سان بیووانی، توندابیانکا و کامپانیکا آلوده کرده است.

علامت مشخص این بیماری فاسد شدن برگ است، که از سبز کم رنگ به زردی یا سفيدی کامل تغییر رنگ می دهد و با رنگ اصلی پهن برگ تفاوت پیدا می کند. بیماری  موزاییک رنگی به اشکال مختلف دیگری نیز روی برگ درخت فندق به شکلهای پنجه ای، منحنی های پیچیده (زیگزاگ مسطح) توأم با لکه های گردآلود حلقوی یا نقطه ای عیناً به شکل منبتکاری دیده می شود.

گستردگی سطح آلودگی موزاییک در برگ درخت فندق نیز بسیار متغیر است. به این  معن که ممکن است محدود به قسمتی  از برگ یا شامل تمام سطح پهن برگ شود.

برگ های مسن اغلب نسبت به این آلودگی حساسیت بیشتری دارند همچنین شدت تغییر رنگ نیز نسبت به  سال متفاوت است. بیمارک موزاییک رنگی به خصوص در فصل بهارهای خیلی سرد بیشتر و در تابستان های خیلی گرم کمتر می شود.

با این حال، زیانهای مالی و اقتصادی موزاییک قابل توجه است، مانند کاهش میزان محصول درنگرت ۱۰ تا ۲۰٪ که عمدتاً با ضعف درخت و کاهش قدرت آن همراه است. با آنکه تاکنون راه حلی برای مبارزه مستقیم با این بیماری در دست نیست، لذا به طور غیرمستقیم می توان به طریقه گرما درمانی با ویروس موزاییک مقابله کرد. به این صورت که نهال های فندق را در شرایط اقلیمی خاص با دمای 38°C به مدت ۱۱۰ روز قرار می دهند. به این طریق از تکثیر ویروس موزاییک جلوگیری می کنند. یا با قلمه های نو و عاری از ویروس که قبلاً در این دما، محیط و مدت زمان به دست آمده اند، نسبت به ازدیاد و تهیه کلونهای مقاوم و سالم اقدام می کنند.

راههای دیگر سرایت و شیوع سریع این بیماری تهیه پاجوش ناسالم و یا پیوندکهای آلوده از شاخه های مریض و یا از کنده های مشکوک است که در این صورت نیز باید برای تکثیر سالم، از منابع و از درختان مطمئن و عاری از ویروس استفاده شود.