سوسن چلچراغ

 سو سن چلچراغ گلی نایاب، از خانواده لیلیوم(Lilium) با نام علمی Lilium ledebourii می باشد، که تنها در ایران (روستای داماش، بخش عمارلو از توابع شهرستان رودبار) و بخش کوچکی از جمهوری  آذربایجان (در نزدیکی لنکران) می روید. گل سوسن چلچراغ نخستین گیاهی است که به عنوان میراث ملی در ایران به ثبت رسیده است و در حال حاضر از این گل پرطرفدار توسط سازمان حفاظت محیط زیست استان گیلان به طور کامل محافظت می شود.

 برخی عقیده دارند زیبایی و شباهت این گل به چلچراغ سبب شده که چنین نامی بر آن نهاده شود، اما مردم محلی اظهار می کنند که سوسن چلچراغ در شب نورافشانی می کند ( به همین دلیل چلچراغ نامیده شده است؛ ولی حقیقت این است که پرچم سوسن چلچراغ برای مواد فلئورسانس می باشد که قابلیت بازتابش نور را دارد.

بسیاری از مردم محلی نیز از این گل به عنوان گیاه تزئینی در منازل و باغها استفاده  می کنند البته به دلیل مشکل بودن پرورش این گونه در خارج از زیستگاه طبیعی و موفقیت مردم محلی در این زمینه، می توان ضمن محدود کردن این روند، از آن به عنوان یک الگو بهره برداری کرد، چرا که حتی لدبوری (گیاهشناسی که در سال ۱۳۵۴ در بخش عمارلو  (گیلان) روستای داماش، موفق به شناسایی این گونه نادر (سوسن چلچراغ) شد) در گزارش های خود آورده است و این گونه گل در اسارت قابل تکثیر نیست».

سوسن چلچراغ به عنوان یک گونه نادر در سال ۱۳۵۵ به طور رسمی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست مورد حفاظت قرار گرفت. وسعت رویشگاه این گونه ی بی همتا ۵۷۰۰ متر مربع است. این گونه در گستره رویشی جنگل های هیرکانی واقع در اشکوب پایین جنگل های باز راش می روید.

سوسن چلچراغ با تمام ارزش و زیبایی در خطر انقراض قرار گرفته و با تمام حفاظتی که از آن می شود هر روز به لبه تیغ انقراض نزدیک تر می شود. اکنون دیگر تعداد پایه های گلدار این گیاه بسیار محدود شده است و با ادامه این روند احتمالاً در آینده نزدیک اثری از این سوگلی خانواده لیلیوم بر جای نخواهد ماند. گیاه سوسن چلچراغ 5/0تا 5/1متر طول دارد. در گونه ی ایرانی این گل، که زیبایی و شهرت بسزایی دارد، نمونه هایی یافت شده است که ۱۵ گل داشته اند، در حالی که اصولاً این گیاه ۴ تا ۱۰ گل دارد. سوسن چلچراغ در سال برای مدت کوتاهی، حدود دو ماه (خرداد و تیر) گل دارد.