1- انواع خرما: در جدول (12)، به برخی از انواع خرمای تجاری موجود در کشور اشاره شده است:
جدول 12. برخی از انواع خرمای تجاری موجود در کشور
نام |
جنس |
رنگ میوه |
شکل، کیفیت و درجه |
پیارم |
نیمه خشک و گوشتی |
قهوهای تیره |
پوست خرما دارای چین خوردگیهای فراوان- پوست کاملاً به گوشت چسبیده- هسته خرما نسبتاً پهن و دارای چین خوردگی و شکاف وسط هسته باز میباشد. |
زاهدی |
نیمه خشک |
قهوهای روشن |
خرمای زاهدی مرغوب دارای یکنواختی رنگ در تمام سطح میوه میباشد، درشت بوده و عاری از هرگونه آفت میباشد. |
رطب مضافتی |
تر |
قهوهای تیره تا مشکی |
رطب مضافتی مرغوب تیره رنگ- گوشتدار پرشهد- دارای پوست نازک و صاف و چسبیده به گوشت و عاری از هرگونه آفت و فاقد ترشیدگی و شکرک زدگی میباشد. |
کبکاب (دشتستان) |
تر |
قهوهای تیره تا مشکی |
خرمای کبکاب مرغوب فاقد ترشیدگی و شکرک زذگی عاری از هرگونه آفت بوده و رشتههای اطراف هسته سفید رنگ بوده و تغییر رنگ در آن مشاهده نمیگردد. |
ربی |
نیمه خشک |
قهوهای تیره |
پوست خرما دارای چین خوردگیهای متوسط- پوست تا حدودی به گوشت چسبیده- هسته خرما باریک، کشیده و صاف بوده و شکاف وسط هسته به هم چسبیده میباشد. |
2- اندازه: با وجود اینکه اندازه خرما ارتباط چندانی به کیفیت آن نداشته ولی در بازارپسندی خرما نقش بسیار مهمی دارد. لذا این محصول را براساس ریزی و درشتی (تعداد خرما در پانصد گرم) مطابق جدول (13) طبقه بندی می کنند:
جدول 13. طبقه بندی خرما بر پایه ریزی و درشتی
عنوان طبقه |
تعداد خرما در 500 گرم |
درشت |
تا 35 عدد |
متوسط |
از 36 عدد تا 45 عدد |
ریز |
از 46 و بیش از آن |
3- ترشیدگی: حالتی است که در نتیجه فعالیت قارچها، مخمرها و باکتریها قند موجود در خرما تبدیل به اسید شده و خرما ترش شده و طعم و مزه آن عوض می شود (حداکثر تا 3٪ ترشیدگی قابل قبول است).
خرماهایی که دارای شیره بالا بوده و در دمای بالاتر از 20 درجه سانتیگراد نگهداری می شوند در مدت زمان کوتاهی دچار ترشیدگی می شوند. بهترین دما برای نگهداری خرماهای با شیروه بالا 10 درجه سانتیگراد می باشد.
4- لهیدگی: به حالتی گفته می شود که در اثر صدمات مکانیکی خرما شکل اصلی خود را از دست داده است و در مواردی هسته آن نیز نمایان گردد (حداکثر تا 3٪ قابل قبول است).
5- شکرک زدگی: به حالتی گفته می شود که قند موجود در خرما متبلور شده و یا در سطح خارجی خرما و زیر پوست بهصورت بلورهایی نمایان می شود (حداکثر تا 7٪ قابل قبول است). خرماهایی که دارای شیره بالا بوده و در دمای یخچال (0 تا 4 درجه) نگهداری می شوند در مدت زمان کوتاهی دچار شکرک زدگی می شوند.
همانگونه که قبلاً نیز اشاره گردید بهترین دما برای نگهداری طولانی مدت خرماهای با شیره بالا 10 درجه سانتیگراد می باشد.
6- وجود مواد خارجی: به هرگونه ماده ای غیر از خرما از قبیل کاه، خاشاک و سایر قطعات ریزاندامهای گیاهی، پر و وجود آفت مرده که با چشم غیر مسلح در خرما دیدنی و قابل جدا شدن از خرما باشند اطلاق می شود (حداکثر تا 4٪ قابل قبول است).
7- آفت زنده: هرگونه موجود یا حشره زنده مانند ششپایان، کنهها و غیره در هر یک از مراحل رشد که روی خرما نشو و نما کرده و موجبات آلودگی و کاهش کمّی و کیفی آن را فراهم سازد (حداکثر تا 3٪ قابل قبول می باشد).
8- نارس بودن: به حالتی گفته می شود که خرما در مرحلهای از رشد فیزیولوژیکی متوقف می ماند و به رشد نهایی نمی رسد و در این حالت کم وزن یا کمرنگ یا چروکیده و خشک می باشد (حداکثر تا 4٪ قابل قبول است).
با توجه به موارد مذکور کیفیت خرمای وارد شده به میدان از نظر نوع، رنگ، بو، طعم، اندازه، ترشیدگی، لهیدگی، شکرک زدگی، وجود مواد خارجی، آفت زنده و نارس بودن بایستی توسط مدیر میدان یا رئیس بازار مورد بررسی قرار گرفته و پس از تأیید اجازه تخلیه صادر گردد.