پایه های گیلاس

عمده ترین پایه ای که تا این اواخر برای پیوند با گیلاس از آن استفاده میشد، هسته های آلبالو، گیلاس های بومی( غیرپیوندی) یا محلب (mahaleb) (prunus mahaleb L. ) بوده اند. استفاده از هسته گیلاس های وحشی به نام مازارد (Mazard) نیز ( از 330-400 ق.م) میان یونانیان و رومیان متداول شده است.

نهال های بذری مازارد در خاک های سنگین مناسب ترند و آنها درختان بزرگ تری نسبت به محلب ایجاد میکنند. خاک های مرطوب را بیشتر تحمل میکنند و با ارقام مختلف گیلاس سازگارتر هستند. به خصوص استقرار بهتری در خاک دارند نسبت به سرما مقاوم اند ولی نه در حد محلب. نماتد غده ریشه و قارچ ریشه بلوط را تحمل میکنند.

نهال های بذری محلب که پایه های استانداردی از آلبالوی مونت مورنسی هستند به سرما مقاوم تر از مازارد هستند و درختان کوچکی روی آنها تولید میشود. گیلاس روی پایه محلب قوی تر، پربار تر و نسبت به خشکی و آهک نیز مقاوم تر است. در خاک های خشک و سبک توان بیشتری نسبت به مازارد داشته است. از طرفی چون از پایه ی مازارد نمیتوان قلمه گرفت. ولی از شاخه های غیر خشبی آلبالو حتی از ریشه جوش های آن میتوان کلونال تهیه کرد. مدتی است که بر روی پایه های محلب آزمایش های زیادی در حال انجام است. محلب استقرار خوبی دارد و در مقابل شانکر باکتریایی، گال طوقه و برخی از نماتدها مقاوم است. میزان سازگاری آن نیز بیشتر است. مازارد نیز در برابر نماتد زگیل ریشه مصون و به نماتد Meloidogine Javanica مقاوم است.

برای کاشت بذرهای مازارد و محلب قبل از سرمادهی، باید آنها را مدتی در آب خیساند(مازارد حدود 8 روز و محلب یک روز).

یکی دیگر از پایه های گیلاس، پایه ای به نام کلت (Colt) است. کلت، پایه ای مناسب برای گیلاس و آلبالو و مخصوص زمین های مرطوب است، که مقاوم به بیماری پوسیدگی ریشه و شانکر باکتریایی است. کلت درختانی با وضعیت استقرار خوب در خاک و شاخه هایی با زاویه ی باز ایجاد میکند. درختان روی این پایه 70-80 درصد اندازه ی استاندارد را دارند. این پایه به آسانی از طریق قلمه زدن تکثیر می یابد.

یکی دیگر از پایه های مورد استفاده، پایه ای به نام استاکتون مورلو (Stockton morello) (P. ceasus ) است. این پایه در سازگاری گیلاس به خاک های رسی مرطوب کمک میکند.

پایه های گیلاس وحشی الیار در منطقه اسالم و هیر ( باغ های 50 ساله ی منطقه هیر در اردبیل) از چند نظر بر پایه های مازارد و آلبالو تلخ، برتری دارد؛ از جمله تطاب کامل طر تنه ی پایه و پیوندک، طولانی بودن عمر درختان پیوند شده روی آن و مقاومت نسبی در مقابل بیماری گموز است.÷