انواع پایه های بادام

پایه خوب بادام دارای ویژگی های زیر است:

- تکثیر آن به آسانی صورت گیرد

-استقرار خوبی در خاک داشته باشد

- پاجوش تولید نکند

- اندازه درختی را تا حدی کنترل کند

- محصول بیشتری تولید کند

- در مقابل مشکلات مربوط به خاک ماومت داشته باشد.

پایه ای با این ویژگی ها برای بادام هنوز شناخته نشده است.

1. پایه های بذری بادام

در ایران برای پایه بادام اغلب از بذر نوعی بادام شیرین که پوست سفت دارد و به بادام سنگی مغروف است استفاده میشود. این نوع بادام، درختی قوی و مقاوم نسبت به خشکی و سرما به وجود می آورد. گاهی نیز از بذرهای بادام تلخ به همین منظور استفاده میشود؛ زیرا بذر بادام تلخ در مقایسه با بذر بادام شیرین، پس از کاشت کمتر مورد حمله پرندگان، جوندگان و برخی آفات دیگر قرار میگیرد. مزایا و معایب استفاده از بذرهای بادام به عنوان پایه به شرح زیر است:

الف) مزایا

-بهتر از هلو تنش خشکی را تحمل میکند

-کلروز آهن در زمین های آهکی را تحمل می کند؛ اما به سدیم زیاد حساس است

-تا حدودی مقاوم به زیادی کلر و بر است

-درختان روی این پایه عمر طولانی دارند.

معایب

-کم گیرایی درخت در زمان جابه جایی؛ به علت کمبود ریشه های مویی و فرعی، بنابراین،توصیه میشود که در زمین های نیمه خشک و خشک با آب محدود، بذر آن مستیم در زمین اصلی کاشته شود.

-حساسیت به بیماری هایی که عوامل تولید آنها خاکزی هستند؛ مانند گال طوقه، پوسیدگی طوقه، قارچ عسلی ریشه ی بلوط و تا حدودی بیماری ورتیسیلیوم

-در شرایط خیلی مرطوب، بیشتر از پایه های هلو حساسیت دارد

-حساسیت زیاد به نماتدهای زگیل ریشه و زخم ریشه

2. پایه های بذری هلو

از پایه های بذری هلو نیز میتوان برای بادام استفاده کرد. درختان روی این پایه رشد بیشتری دارند. به همین دلیل زودتر بار میدهند. در شرایط خنک تر، در زمین های آبی یا خاک های به نسبت اسیدی، این پایه ه به پایه های بذری بادام ترجیح دارند. این پایه ها قدرت یکنواخت تر دارند. دوام آنها در در حین انتقال  بیشتر است؛ ولی برای خاک های آهکی و خشکی مناسب نیستند. ریشه ی هلو نسبت به بادام سطحی تر است؛ اما تعداد ریشه های کوچک تر آن بیشتر است. عیب مهم این پایه ها حساسیت زیاد آنها به کلروز است که به همین دلیل از کاشت آنها در خاک های بسیار آهکی باید خودداری کرد. نهال های بذری هلو نیز به گال طوقه، ورتیسیلیوم، قارچ ریشه ی بلوط (آرمیلاریا) و پوسیدگی ریشه و طوقه ( فیتوفتورا ) (Phytophtora) مقاوم نیستند.

لاین های مختلفی از هلو در جهان تولید شده اند، که از جمله آنها میتوان به پایه هایی به نام نماگارد (Nemaguard)، نمارد (Nemared)، و پایه های بذری هلوی لاول (Lowell) اشاره نمود.

1-2 پایه های بذری نماگارد و نمارد

الف) مزایا

-ایمنی در برابر نماتد غده ریشه (Root knot nematodes)

-قدرت زیاد رشد

-سازگاری با همه ارقام بادام

-عملکرد خوب در اراضی لومی شنی و لومی

-استقرار خوب در خاک.

درختان بادام روی پایه های هلوی نماگارد (دست کم در برخی مناطق) در مقایسه با درختان روی پایه های هلوی لاول، پربارتر و بزرگ تر هستند.

 

ب) معایب

حساسیت به موارد زیر:

-نماتدهای زخم ریشه (Root lesion nematodes)

-شانکر باکتریایی (Bactrial canker)

-فیتوفتورا

-قارچ ریشه بلوط

-گال طوقه (Crown gall)

-آهک، pH بالای خاک و شوری زیاد خاک و آب ( نمک های سدیم، کلر، بر )

پایه ی نماگارد را در خزانه میتوان با شاخ و برگ به نسبت قرمز رنگ آن تشخیص داد.

2-2 پایه های بذری لاول

بذرهای هلوی لاول به علت اینکه پایه های حاصل از آنها یکنواخت، قوی و به طور عموم با شرایط باغ و خزانه سازگارند، به طور گسترده در مناطقی مانند کالیفرنیا استفاده دارند.

الف) مزایا

-استقرار بهتر از نماگارد در خاک

-کمی بیشتر از نماگارد، خاک مرطوب را تحمل میکند

-در برابر شانکر باکتریایی، کمی مقاوم تر از نماگارد است.

 ب) معایب

-قدرت رشد کمتر از نماگارد

حساسیت به:

-تمام نماتدها

-فیتوفتورا و قارچ ریشه بلوط

-گال طوقه

-شوری زیاد خاک و آب ( نمک های سدیم، کلر و بر ).

بذرهای هلو نیاز سرمایی ( استراتیفیکاسیون ) طولانی تری نسبت به بذرهای بادام دارند ( حدود 3 ماه ). در دسترس بودن محدود برای کشت تجاری این منبع هلوی هسته جدا (Freestone)، برخی خزانه کاران را واداشته است که هلوی هالفورد (Halford) را جایگزین آن کنند.

3. هیبریدهای هلو × بادام

ریشه هیبریدها به طور مشخص از ریشه پایه های هلو و بادام قوی تر، بزرگ تر و عمیق ترند. البته در میان کلون ها اختلاف هایی از این نظر وجود دارد.

الف) مزایا

-به علت رشد زیاد زودتر فضای بین درختان را پر میکنند

-در خاک بسیار عالی استقرار می یابند

-در مقابل نماتد زگیل ریشه (Meloidogyne) بسیار متحمل هستند

-pH بالا و آهک زیاد خاک را تحمل میکنند

-بیشتر از هلو کلر زیاد را تحمل می کنند

-بیشتر از هلو خشکی را تحمل می کنند.

 

ب) معایب

-درختان در زمین های عمیق و حاصل خیز خیلی بزرگ میشوند

-ممکن است رسیدن میوه به تاخیر بیفتد

-به شانکر باکتریایی خیلی حساس هستند

-به بیماری ریشه خیلی حساس اند ( فیتوفتورا، قارچ ریشه بلوط و گال طوقه ).

برای تکثیر رویشی هیبریدهای گفته شده به طور عموم از روش قلمه ی چوب نرم ( قلمه علفی ) و یا کشت بافت استفاده میشود.

از میان پایه های هلو * بادام، کلون GF557 پایه ای است که به نماتد Meloidogyne مقاوم است؛ زیرا والد آن شلیل است که نسبت به M. arenaria و M. incognita مقاومت دارد.

پایه دیگر این گروه کلون GF677 است که هم برای پیوند با بادام و هم برای پیوند با هلو در سراسر اروپا از آن استفاده میشود. با آنکه این پایه در مابل نماتد ها مقاوم نیست؛ اما به سبب قدرت زیادی که دارد، حمله ی Meloidogyne را به راحتی تحمل میکند. از میان گروه پایه های هلو * بادام این کلون نسبت به خفگی ریشه بیشترین تحمل را دارد. در برابر خشکی مقاوم و در شرایط کشت دیم نیز به اندازه ی شرایط آبی مطلوب است. این پایه به طور انحصاری در باغ های متراکم بادام استفاده میشود. پایه ای با رشد سریع است که زود رسی را القا میکند این دو کلون یاد شده نسبت به کلروز مقاوم اند؛ بنابراین میتئان در خاک های آهکی از آنها استفاده کرد.

از پایه های دیگر دورگ بین بادام و هلوی نماگارد، که به روش کشت بذر یا غیرجنسی ( کلونال ) تکثیر می یابند، دو کلون هانسن 2168 (Hansen 2168)و هانسن 536 (Hasen 536)را نیز میتوان نام برد. این دو کلون، در مقابل نماتد های گال ریشه ( زگیل ریشه ) ایمن هستند.

 

4. پایه های آلوی ماریانا

این آلو احتمالا هیبرید P.ceasifera * P.munsoniana است. از میان کلون های آن، ماریانا 262 و ماریانا 2624 جزو پایه های انتخابی بادام هستند. گرچه این دو پایه در بیشتر مشخصات با هم مشابه اند، ولی دومی تا حدودی در مقابل بیماری قارچ های ریشه بلوط ( آرمیلاریا ) مقاوم تر است. از این پایه ها در مناطقی که بافت خاک سنگین یا زهکشی ناقص دارند، و با مواردی که احتمال آلودگی بیماری قارچی آرمیلاریا وجود دارد، استفاده میشود. در زیر مزایا و معایب پایه های ماریانا 2624 آورده شده است:

الف) مزایا

مقاوم به پوسیدگی ریشه

-تحمل خاک مرطوب

-تحمل فیتوفتورا

-مقاوم به زگیل ریشه

-تحمل قارچ آرمیلاریا

-سازگار با ارقامی مانند: نپلوس اولترا و تامپسون. (Thompson)

ب) معایب

- پایه ی بسیار کوتاه کننده است

- پاجوش زیادی تولید می کند

- کاملا ناسازگار با ارقامی مانند رقم بازارپسند نون پاریل، لیونگ استون (Living stone)، میلو (Milow) و کاپاریل (kapareil)

- حساس به بیماری خط قهوه ای (Brown line)

- خیلی حساس به شانکر باکتریایی

پایه ای دیگر به نام میران (Myran) وجود دارد. این پایه هیبرید هلو و آلوست و در فرانسه تولید و مورد ارزیابی قرار گرفته است. تمامی ارقامی که با ماریانا 2624 ناسازگاری دارند ( مانند نون پاریل ) با این پایه سازگارند.

 

 

خواص پایه های مختلف بادام

نوع پایه   خواص	بادام	هلو	هلو*بادام	میرابی	ماریانا 2624	میران	پلیزو	ایشتارا	کاداهن
سهولت رشد اولیه	کند	سریع	خیلی سریع	سریع	سریع	متوسط	خیلی سریع	متوسط	خیلی سریع
میزان رشد بعد از 10 سال	خیلی قوی	متوسط	خیلی قوی	قوی	متوسط	متوسط	قوی	متوسط	خیلی قوی
سهولت انتقال	ضعیف	قوی	قوی	خیلی قوی	خیلی قوی	قوی	خیلی قوی	قوی	خیلی قوی
مقاومت به خشکی	خیلی خوب	ضعیف	خیلی خوب	ضعیف	ضعیف	ضعیف	متوسط	ضعیف	متوسط
مقاومت به کلروز	خیلی خوب	ضعیف	خوب	ضعیف	ضعیف	خیلی ضعیف	ضعیف	ضعیف	قوی
مقاومت به خفگی طوقه	خیلی ضعیف	متوسط	متوسط	خوب	خیلی خوب	متوسط خوب	خوب	متوسط	متوسط خوب
مقاومت به پوسیدگی طوقه	خیلی خوب	حساس	حساس	حساس	متحمل	متوسط	حساس	حساس	حساس
مقاومت به نماتد کالی	حساس	حساسیت گونه ای	حساسیت گونه ای	حساس	ایمن	مقاومت گونه ای	مقاوم	ایمن	مقاوم