JO WhatsApp Contact Button

مقالات

تغذیه خرما

تغذیه خرما:

  1. کودهای آلی مناسب خرما: حداقل هر دو سال یک بار باید مقدار 50-20 کیلوگرم کود حیوانی پوسیده در خاک پای درختان خرمای بالغ پخش و مخلوط گردد. به طور کلی، میزان کربن آلی در خاک پای درختان باید بیش از یک درصد باشد. بهترین زمان مصرف کودهای حیوانی در اواخر زمستان می­باشد.
  2. کودهای شیمیایی مناسب خرما:

توصیه کودی برای نخل­های با سن کمتر از 4 سال و بیش از 4 سال:

جدول - توصیه کودی برحسب گرم برای هر اصله نخل خرما

نوع عنصر غذایی

درختان با سن کمتر از 4 سال

درختان با سن بیش از 4 سال

ازت

262*

525

فسفر

138

138

پتاسیم

540

540

* برای درختان با سن کمتر از 4 سال میزان ازت پیشنهاد شده، نصف تقلیل یابد.

زمان مصرف کود شیمیایی مناسب خرما:

بهترین زمان مصرف کودهای شیمیایی را در نیمکره شمالی (از جمله ایران) در ماه­های بهمن (زمان گلدهی) و تیر ماه (زمان رشد و نمو تکامل میوه) پیشنهاد شده است . در بعضی از نخلستان­های تجاری در برخی از کشورهای خرماخیزف کود مورد نیاز نخل خرما را همراه با سیستم آبیاری در اختیار گیاه قرار می­دهند، به این روش، کود آبیاری (Fertigation) گویند .

در روش کود آبیاری کود ازته باید به مدت هشت ماه و از ماه های ‌آبان تا خرداد به درختان خرما داده شود. مصرف فسفر و پتاس می­بایست هر سه ماه یک بار (اوایل بهمن، اوایل اردیبهشت ماه، اوایل مرداد و اوایل آبان) صورت گیرد.

جدول. توصیه کودی سالانه نخل خرما به روش کود آبیاری (برحسب گرم)

سن نخل

ازت (1 ماه یک بار)

فسفر (3 ماه یک بار)

پتاس (3 ماه یک بار)

درختان 6 سال به بالا

125

69

816

درختان 5-3 ساله

95

52

502

نهال­های جوان تا سن 3 سال

60

35

251

 

در ایران تحقیقات گسترده­ای در زمینه تعیین نیاز غذایی ارقام مختلف تجاری کشور براساس آزمون خاک صورت گرفته است که فرمول کودی ارائه شده برای برخی ارقام به شرح جدول زیر می باشد. شروع مصرف کودها یک سال پس از غرس پاجوش­ها شروع و پس از سن 15 سالگی مقدار مصرف ثابت می گردد.

 

جدول. توصیه کودی برای هراصله نخل شاهانی به ازاء هر سال سن در استان فارس

اوره (گرم)

فسفات آمونیوم (گرم)

ازت خالص (گرم)

فسفر (P2O5) (گرم)

فسفر قابل جذب در خاک (میلی گرم در کیلوگرم)

150

160

170

210

150

130

110

لازم نیست

100

100

100

100

70

60

50

لازم نیست

کمتر از 5

10-5

15-10

بیشتر از 15

 

جدول. توصیه کودی برای هراصله نخل مضافتی به ازاء هر سال سن در استان کرمان

اوره (گرم)

فسفات آمونیوم (گرم)

ازت خالص (گرم)

فسفر (P2O5) (گرم)

فسفر قابل جذب در خاک (میلی گرم در کیلوگرم)

200

200

200

230

 

170

150

130

لازم نیست

110

110

110

110

80

70

60

لازم نیست

کمتر از 5

10-5

15-10

بیشتر از 15

 

جدول. توصیه کودی برای هراصله رقم کبکاب به ازاء هر سال سن در استان بوشهر و مناطق مشابه

اوره (گرم)

فسفات آمونیوم (گرم)

ازت خالص (گرم)

فسفر (P2O5)

(گرم)

فسفر قابل جذب در خاک (میلی گرم در کیلوگرم)

160

165

170

190

150

130

110

لازم نیست

90

90

90

90

70

60

50

لازم نیست

کمتر از 5

10-5

15-10

بیشتر از 15

 

جدول. توصیه کودی پتاسیم برای هراصله نخل خرما به ازاء هر سال سن در نخلستان­های کشور

سولفات پتاسیم (گرم)

K2O (گرم)

پتاسیم قابل جذب در خاک (میلی گرم در کیلوگرم)

200

170

140

110

80

-

100

85

70

55

40

لازم نیست

کمتر از 100

150-100

200-150

250-200

300-250

بیش از 300

 

نحوه مصرف کودهای شیمیائی نخل خرما:

  • روش دستی:

در این روش همه کود فسفره و پتاسه و یک دوم تا یک سوم کود ازته را اواسط تا اواخر زمستان و زمانی­که سرمای زمستانه پایان یافته و گیاه جذب مواد غذایی را در سطح بیشتری شروع می نماید استفاده می شود. نصف دیگر کود ازته را باید در فصل بهار و به صورت سرک به­کار برد.

کودها را می­توان به دو روش: ایجاد شیار دایره ای در سایه انداز درخت و روش چالکود استفاده نمود. محل احداث شیار با چالکود در درختان جوان حداقل فاصله یک متر و در درختان بارور حداقل فاصله دو متری از تنه درختان می باشد. در روش چالکود تعداد 4-3 چاله در ناحیه سایه انداز درخت حفر نموده و کودهای شیمیایی مورد نیاز را با کود حیوانی مخلوط نموده و آن را به درون چاله­ها می ریزند و سطح چاله­ها را با خاک به ضخامت 5-4 سانتی­متر پر نموده و عمل آبیاری انجام می شود.

  • روش کود آبیاری:

انواع کودهای محلول در آب را می­توان با اسفتاده از این روش استفاده نمود. این سیستم تغذیه کود را به­صورت یکنواخت در اختیار گیاه قرار می دهد. روش کود آبیاری به دو شکل: تزریق کود توسط سیستم (مخازن تزریق کود با اسفتاده از پمپ­های تزریق کود) و ایجاد چالکود زیر قطره چکان­ها اعمال می گردد.

  • کوددهی توأم از طریق سیستم آبیاری قطره ای و چالکود:

 در این حالت برخی کودها توسط سیستم و برخی دیگر توسط چالکود مصرف می شوند. در مواقعی که کود به­صورت محلول در اختیار نبوده یا خطر گرفتگی قطره چکان­ها بر اثر مصرف این کود از طریق سیستم مطرح بوده و یا آن­که کود به­صورت محلول بسیار گران باشد، چالکود می­تواند جانشین مناسبی برای استفاده از این نوع کود در سیستم آبیاری قطره ای باشد.

کودهای مورد استفاده نخل خرما در آبیاری تحت فشار:

الف- عناصر پرمصرف: برای تأمین ازت مورد نیاز گیاه در آبیاری قطره ای می­توان از کودهای اوره، سولفات آمونیوم و نیترات آمونیوم استفاده کرد. همه انواع این کودها در سیستم آبیاری قطره ای چه به­صورت محلول و تزریق از طریق سیستم و چه به­صورت چالکود قابل استفاده­اند.

استفاده از کود های فسفاته و پتاسه از طرق سیستم ابیاری قطره ای معولا به دلیل عدم وجود و یا گرانی منابع محلول توصیه نمی شود . البته کود های فسفاته را می توان به صورت اسید فیفریک از طریق سیستم مصرف نمود که این نوع ک.د بسیار گران است. سایر کود های فسفاته و نیز کود های پتاسه را از طرق چالکو می توان مصرف کرد.

ب- عناصر کم مصرف : عمده عناصر کم مصرف عبارت اند از : اهن ، روی ، بر ،، مس ، منگنز . مولیدن . منابع  این نوع کود ها دو نوع هستند : منابع کلاته مانند کلات اهن یا منابع معدنی مانند سولفات اهن ، منابع کلاته تماما به صورت کود های محلوول موجود بوده و می توان انواع مناسب را از طریق سیستم ابیاری قطره ای مورد استفادع قرار داد . متبع معدنی را عدتا می توان از طریق چالکو مصرف کرد. به علت مصرف کم این عناصر برای گیاهان ، اخیرا اواع کود های کامل میکرو ساخته شده که حاوی تمامی عناصر کم مصرف با مقادیر مشخص اسست که در مواقع لازم این کود ها قابل استفائخ اند. کود های سولفات روی ، سولفات منگنز ، سولفات  سکوسترین تهن به ترتیب به میزان 150-100 ، 15-100 و 100 گرم برای هر اصله درخت خرما در هنگام مصرف کود های فسفره و پتاسه باید مصرف شوند .