نخل نارگیل

مقدمه:

نخل نارگیل (coconut palm) یکی از زیباترین و مفید ترین درختان میوه جهان است. نارگیل در بیش از 80 کشور از مناطق گرمسیری جهان کشت و پرورش می یابد و یکی از مهمترین گونه های نخل در بین 2600 گونه نخل به شمار می رود. نواحی جنوب شرق آسیا مهمترین منطقه کاشت نخل نارگیل است. این نخل در تامین نیازهای غذایی، آشامیدنی، روغن، دارو، فیبر و سوخت مورد استفاده انسان قرار گرفته، همچنین از الیاف آن در تهیه کمپوست، از چوب آن در صنایع چوب و نئوپان سازی و از بقایای میوه و شاخ و برگ آن در تعلیف دام ها استفاده می شود. بطور کلی تمام اندام های این نخل شگفت انگیز برای بشر مفید است و به همین دلیل با نام های مانند درخت بهشتی، درخت ثروت، درخت زندگی و بزرگترین تولید کننده جهانی در مناطق گرمسیری مشهور شده است.

مبدا و مناطق انتشار: مبدا اصلی درخت نارگیل بدرستی مشخص نشده است اما نظریات جدید بیانگر آن است که احتمالاً منشا ان منطقه ملانزیا (مالزی یا اندونزی) می باشد و از سمت شرق این منطقه به اقیانوس آرام و سپس آمریکا و از غرب به طرف هند و ماداگاسکار و در نهایت آنسوی آب های گرم اقیانوس آرام انتشار یافته است. درخت نارگیل حداقل از 2000 سال پیش در کشور سریلانکا و از 3000 سال پیش در هندوستان کشت می شده است و هم اکنون در تمام مناطق گرمسیری آسیا، اقیانوسیه، آفریقا و آمریکا وجود دارد. در کشورهای آسیایی کشت آن در نقاط نزدیک به دریا از اهمیت بیشتری برخوردار است. حدود 85 درصد از کل تولید آن متعلق به آسیاست. انسان عامل ابتدایی و اولیه انتشار آن در جهان بوده است. این نخل را اسپانیولی ها به خاور دور و سواحل جنوبی دریای کارائیب و پرتغالی ها به باهیا و سایر نواحی برزیل معرفی کردند. عرب هایی که در سواحل آفریقا و کرانه های هند جنوبی زندگی می کنند نیز همراه با دریانوردان ساحل بنگال باعث گسترش آن به زمین های اطراف اقیانوس هند شدند. استقرار طبیعی نارگیل در جزایر ولکان و توانایی بذر در زنده ماندن بعد از قرار گرفتن به مدت طولانی در آب های شور نشان می دهد که اقیانوس ها عامل ثانویه انتشار جهانی نارگیل بوده اند.

فواید و ارزش غذایی نارگیل: تمام بخش های این گیاه قابل استفاده است. اهمیت نارگیل بیشتر به خاطر تولید میوه (nut) نارگیل است. میوه نارگیل از چهار بخش شامل شیره نارگیل، مغر یا گوشت میوه، پوست و غلاف تشکیل شده است. شیره نارگیل یکی از مهم ترین نوشیدنی های نیروزا است که ارزش دارویی نیز دارد و باعث افزایش گردش خون در کلیه ها، افزایش ادرار و دفع مواد سمی معدنی از بدن می شود. ارزش انرژی زایی آن 4/17 کالری در 100 گرم آب است. ترکیبات شیره نارگیل شامل : آب 5/95 درصد، پروتئین 1/0 درصد، چربی کمتر از 1/0 درصد و آهن 5/0 میلی گرم در 100 گرم می باشد. مغز یا گوشت میوه به شکل های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. مغز نارگیل ماده اولیه ساخت بسیاری از شیرینی های لذیذ است و به همین علت اهمیت تجاری دارد. مغز تازه شامل 45% رطوبت، 4 درصد پروتئین، 4 درصد مواد معدنی و 10 درصد کربوهیدرات است. پودر خشک و آرد نارگیل نیز که در صنایع غذایی و شیرینی سازی به کار می روند از مغز تازه تهیه می شوند. مغز خشک نارگیل که معمولاً کوپرا (copra) نامیده می شود غنی ترین منبع روغن گیاهی با 67-60 درصد چربی است. این روغن بیشتر مصرف خوراکی دارد و علاوه بر آن در ساخت صابون، پاک کننده ها، شامپوها و غیره نیز به کار می رود. پس از عصاره گیری از کوپرا، ماده ای باقی می ماند که برای تغذیه دام ها کاربرد دارد و هم چنین کود بسیار خوبی برای محصولات کشاورزی است. مغز خشک نارگیل (کوپرا) نرم، شیرین، چرب و کرم رنگ است و با قیمتی بالاتر از پودر نارگیل به فروش می رسد. از پوست داخلی نارگیل برای ساختن اسباب خانه و صنایع دستی تزیینی استفاده می شود.

غلاف یا پوست خارجی میوه: فرآوری الیاف نارگیل صنعت مهمی در هند است و مواد اولیه بسیاری از جمله: حصیر، طناب، تور، سبد، پارچه و... از این الیاف تهیه می شوند. این صنعت در هند برای بیش از نیم میلیون نفر شغل ایجاد کرده و میزان قابل توجهی نیز ارزآوری داشته است. صنعت تهیه کائوچو از الیاف نارگیل نیز صنعت جدیدی است که تهیه انواع تشک ها، متکاها، صندلی اتومبیل، صندلی های متحرک، زیرفرشیها، سبدهای بسته بندی و... را آسان نموده است. این الیاف به عنوان کود در کشاورزی (بهبود خاک) نیز کاربرد دارند. همچنین در هند از الیاف نارگیل کود کمپوست بسیار مرغوبی تولید می گردد که در صنعت پرورش گل و گیاهان زینتی و آزمایشگاهای تولید نهال کشت بافت به ویژه تولید نهال موز کاربرد وسیع دارد. در صنعت ساخت تخته های چند لا برای چسبندگی، رزین اسیدفنیک مغز نارگیل افزودنی خوبی بشمار می رود. قرصهای کربن، کربن فعال شده و اسیداکسالیک نیز از مغز نارگیل تهیه می شوند. ماده ای به نام تودی که مخلوطی از شکر، آب و چاشنی است نیز از جوانه های بسته نارگیل تهیه می شود.

استفاده از تنه درخت نارگیل در ساخت خانه های روستایی بسیار متداول است و ضایعات آن نیز در کارخانه های چوب بری به قطعات تخته تبدیل می شود. این چوب یک ماده اولیه عالی برای ساخت ذغال چوب است. هم چنین می توان آن را به خمیر کاغذسازی نیز تبدیل کرد. برگ ها برای ساخت سبدها و جاروها به کار می روند.