معرفی انواع پایه های رویشی سیب

M7: پایه نیمه پاکوتاه کننده ای است از سری اولیه پایه های مالینگ که به نام های نوع  VII،EM7 ، و دوسین معروف می باشد . اندازه در ختان  M7 50 تا 60 درصد اندازه درختان بذری بوده و حدود 30 درصد بزرگ تر از درختان  M26  می باشد . این پایه به طور کلی برای کشت های پر تراکم بیش از حد اندازه قوی است ، مگر اینکه ارقام ضعیفی چون دلیشز روی آن پیوند شود.  M7   وسیع ترین پایه رویشی است که در طول 30 سال گذشته در کشور آمریکا کشت شده است . این پایه پر محصول بوده و در گستره وسیعی از انواع خاک و شرایط آب و هواییی سازگار می باشد. این پایه به روش خوابانیدن کپه ای به آسانی تکثیر می شود . کارایی عملکرد و پیش باری آن کمتر از سایر پایه های پا کوتاه کننده از قبیل M9  می باشد . این پایه نسبت به شته مومی سیب حساس است. اگرچه این پایه حساس به پوسیدگی طوقه می باشد ، ولی مقاومت آن در مزرعه متوسط می باشد . مقاومت این پایه نسبت به بیماری آتشک متوسط است .  M7   اگر جه در برابر سرمای زمستانه مقاوم محسوب نمی شود و از این نظر شبیه به M9  می باشد ،ولی در بیشتر مناطق پرورش سیب به اندازه کافی مقاوم بوده است .در مناطق باد خیز ، درختان M7  بیشتر در اثر تولید محصول سنگین روی زمین می خوابند . در چنین شرایطی توصیه می شود در سال های اول قسمت پایین تنه درخت تا ارتفاع حدود 90 سانتی متری به قیم بسته شود.

P1     :یک پایه نیمه پا کوتاه کننده حاصل برنامه به نژادی گیاهی در کشور لهستان می باشد که از تلاقی M4 * آنتونوکا به دست آمده است . P1  درختانی را به وجود آورده است که از نظر اندازه شبیه به M7 می باشند . ولی ، در مطالعات انجام گرفته در اروپا ،P1 درختانی را بوجود آورده که گستره اندازه آنها بین M9 و M26  می باشد . کارایی عملکرد P1  به آ سانی در مناطق مختلف پایین تر از M9 و قابل مقایسه با M26  و M7  بوده است . P1  به آسانی تکثیر می شود و دارای ریشه جوش کم است. در این پایه ، حلقه ای از گره های فراوان پوستی کوچک ، به طور معمول درست زیر محل پیوند به وجود می آید که ممکن است به صورت یک مسئله جدی در آید . از نظر مقاومت زمستانه شبیه M9 و M7  بوده و از P2 و P22 و O.3  کمتر است . پایه P1  به پوسیدگی طوقه مقاوم است ولی در برابر بیماری آتشک و شته مومی حساس می باشد.

P.22 :یک پایه بسیار پا کوتاه کننده حاصل برنامه به نژاد پایه های سیب کشور لهستان می باشد که از تلاقی آنتونووکا * M9 منشاء گرفته است . پایه P.22  درختی را به وجود می آورد که اندازه آن بین M.7  و M9EMLA  می باشد . این پایه پیش بار بوده و دارای کارایی عملکرد بالایی ، همانند M9  است . پایه P.22 نیاز به قیم دارد . این پایه بسیار مقاوم به سرما و قابل مقایسه با ،BUD.9 ،  O.3  ، M26  و P.2 بوده و بسیار مقاوم تر از M9  و M7  می باشد . تکثیر آن تا حدودی مشکل است اما مقاوم به پوسیدگی طوقه و حساس به آتشک و شته مومی سیب است.

O.3 : اوتاوا -3 یک پایه پا کوتاه کننده می باشد که در اوتاوای کانادا اصلاح شده است و منشاء آن تلاقی M9  با رقم مقاوم به سرمای سیب زینتی به نام روبین می باشد .

O.3 درختی را به وجود می آورد که هم اندازه یا کمی بزرگ تر از M9 EMLA  و کوچک تر از M26  است . درختان پیوند شده بر روی O3  نیاز به قیم دارند . پایه O.3  پیش بار می باشد . تکثیر این پایه از طریق خوابانیدن کپه ای بیش از حد مشکل است . لیکن این مشکل را می توان با بکار بردن مواد گیاهی جوان تر و استفاده از تکنیک کشت بافت بهبود بخشید .O.3  سیار مقاوم به سرما است . این پایه مقاوم به پوسیدگی طوقه ولی حساس به بیماری آتشک و شته . مومی می باشد و دارای گره های پوستی و ریشه جوش کمتری است .

G65  : ژنوا -65 یک ژایه جدید بسیار پا کوتاه کننده است که در سال 1991 از برنامه به نژاد گیاهی دانشگاه کرنل در ژنوا ، در ایالت نیویورک معرفی شده است . منشاء این پایه تلاقی بیوتی کرب ( Beauty Crab) * M27  می باشد . درخت پیوند شده بر روی G.65  کوچک تر از M9 بوده و پیش بار و پر محصول است . این پایه نیاز به قیم دارد. پایه  G.65  به بیماری آتشک و پوسیدگی طوقه مقاوم و به شته مومی سیب حساس است. این پایه دارای گره های پوستی و پاجوش کم تر می باشد .

Mark :مارک که قبلا MAC.9  نامیده می شد، پایه پاکوتاه کننده ای است که در سال 1979 به وسیله دانشگاه ایالتی میشیگان معرفی گردید . مارک یک پایه بذری ناشی از گرده افشانی آزاد M9  می باشد . پایه مارک درختی را بوجود می آورد که در حدود 30٪ کوچک تر از M9EMLA  است . مارک بسیار پیش بار بوده و دارای کارایی عملکرد شبیه به M9  است . اگر در درختان عمل تنک کردن به مقدار کافی صورت نگیرد، تمایل این پایه نسبت به بار آوری سنگین در درختان پیوندی جوان ممکن است باعث کوتولگی گردد . درختان پیوند شده بر روی پایه مارک نیاز به قیم دارند .پایه مارک به روش خوابانیدن کپه ای به خوبی تکثیر می یابد . این پایه مقاوم به پوسیدگی طوقه ولی حساس به بیماری آتشک و شته مومی سیب است . همانند پایه M26  ، بر روی پایه مارک گره های پوستی تشکیل می شود . به این دلیل هنگام کاشت در باغ ، پایه باید به طور کلی زیر خاک قرار گیرد. درختان پیوند شده بر روی پایه مارک پاجوش تولید نمی کنند. در بعضی شرایط ، فقدان قدرت رویشی کافی و یکنواختی ممکن است به دلیل تنش خشکی باشد . بر آمدگی غده مانند مشخصی پایه مارک را در سطح خاک می پوشاند . دلیل متورم شدن پایه در سطح خاک معلوم نیست . این عارضه ممکن است ویژگی طبیعی پایه مارک باشد. اپرات این عارضه بر روی رشد درخت و بار آوری آن مطالعه نشده است. این پر آوری رشد در سطح خاک را نباید با متورم شدن پیوندک در محل اتصال ژایه و پیوندک که در بیشتر پایه های پا کوتاه کننده بوجود می آید اشتباه نموده .

M9- این پایه بیش از سایر پایه ها در تمام دنیا هم به صورت پایه  وهم به صورت میانپایه پاکوتاه کننده مورد استفاده است ، پوست ساقه به رنگ قرمز مایل به نقره ای ، مختصر کرکدار و برجستگی های کوچکی نیز در هر طرف گره های جوانه دیده می شود . در شرایط مطلوب به روش خوابانیدن کپه ای نسبتا خوب ریشه می دهد ، اما ریشه دهی به طریق قلمه های خشبی خیلی مشکل است، ریشه های M9  شکننده بوده و به آسانی شکسته می شوند بنابراین درختان پیوند شده بر روی این پایه نیاز به قیم دارند . تمایل زیاد پایه M9  به تولید پاجوش ، حساسیت آنرا به بیماری آتشک افزایش می دهد ، اما به دلیل القاء زود باردهی و پر باری پیوندک استفاده فراوان دارد.

M27 – این پایه حاصل تلاقی M13  و M12 در سال 1929 بوده و جزء پایه های خیلی 1اکوتاه کنننده است . درختان بر روی این پایه کوچکتر از درختان بر روی M9  هستند ، خیلی زود بارده و نیار به قیم دارد، از M27 به طور وسیع به عنوان پایه استفاده نمی شود و بیشتر به عنوان میانپایه مدنظر است،این پایه با روش خوابانیدن به راحتی ریشه دار می شود و با توجه به خاصیت پاکوتاه کنندگی قوی در کشت های خیلی متراکم می توان آنرا به کار برد.

B9- پایه ای ژا کوتاه کننده و با برگ قرمز رنگ است ، از تلاقی M8  ورد استاندار به وجود آمده و از نظر پتانسیل پاکوتاهی مشابه M9  است ، آزمایشات نشان داده است که از نظر حساسیت آتشک ، شته مومی و شکنندگی ریشه ها شبیه M9  است اما به سرما و بیماری پوسیدگی طوقه مقام است ، اما دشوارتر از  M9  ازدیاد می شود.

Pb4 – این پایه از بذور حاصل از گرده افشانی آزاد سیب رقم پارادیزکا بوداگوسکی بدست آمده است و باعث القاء پاکوتاهی در ارقام سیب پیوند شده می گردد . میوه دهی ارقام پیوند شده بر روی این پایه از سال دوم شروع می شود . ریشه در تما سطوح خاک پراکنده شده استقرار مناسبی در خاک نداشته و نیاز به قیم دارد. خصوصیات مورفولوژیکی پایه اندازه پایه کوچک و دارای شاخه های کوتاه با پوست قهوهای تیره با برگهای سبز و تخم مرغی شکل می باشد. خصوصیات بیولوژیکی از زمان خاک دهی تا ریشه دهی پایه ها 20 روز طول می کشد ، مقاوم به سرمای زمستان مقاوم به بیماری سفیدک و لکه سیاه بوده و طول دوره رویشی آن به 170 روز می رسد. میانگین گیاهان ریشه دار شده از گیاه مادری به 8 تا 10 شاخه ریشه دار می رسد . پایه دارای رشد خوب بوده و 67 تا 69 هزار پایه استاندارد از یک هکتار گیاه مادری قابل دستیابی است . این پایه سازگاری بسیار خوبی با تمام ارقام تجارتی سیب بلاروس داشته و دارای گواهی می باشد . نهالهای سیب بر روی این پایه با فاصله 5/3 تا 4 متر بین ردیف و 1 متر بین درختان در باغ کشت می شوند.

B62-396 – یکی از سلکسیونهای بوداگوسکی از موسسه منچورین روسیه است از نظر القاء قدرت رشد معادل پایه M9  می باشد . برگها قرمز رنگ و درختان ده ساله پیوند شده بر روی این پایه حداکثر به ارتفاع 2 تا 3 متر می رسند . قابلیت ریشه زایی بالائی داشته و مشکل آن این است که تعداد پایه های ریشه دار کمی از گیاه مادری بدست می آید 85 تا 90 درصد از پایه های ریشه دار بدست آمد از گیاه مادری درجه یک می باشد (7-11 میلی متر قطر پایه ریشه دار)

از معایب پایه B62-396  می توان به استقرار ضعیف آن در خاک اشاره نمود که نیاز به استفاه از قیم داشته و در اثر بار سنگین می شکند ، به بادهای خیلی شدید حساس بوده و نهالها در محل پیوند شکسته می شوند.

حساس به شرایط تنش خشکی است اما مقاوم به سرما بوده ریشه هایش تا   16- درجه سانتیگراد و شاخه هایش   30- تا   40- درجه سانتیگردا دما را تحمل می کنند.

این پایه گره هایی پوستی زیادی داشته و در مقایسه با سایر پایه ها به شرایط نامسعد تغذیه ای تحمل بیشتری دارد. حداکثر گسترش ریشه از 50 تا 40 سانتی متر عمق خاک می رسد،ارقام پیوند شده بر روی این پایه از رشد ضعیف تری برخوردار بوده و به دلیل تولید شاخ و برگ اندک ،به میزان کمتری در معرض بیماری شانکر باکتریایی قرار می گیرد و مقاومت نشان می هد . رقم پیوندی بر روی این پایه تا 20 کیلوگرم محصول تولید می کند اما بهت است تا 15 کیلوگرم میوه بر روی درخت حفظ شود. درختان به فاصله 5/1 × 5/3 متر در باغ کاشته می شوند.

B57-545  - این پایه از روسیه وارد شده و دارای برگهای نسبتا قرمز است و فرم درخت پیوند بر روی این پایه گردو توپی شکل است و 20 تا 25 درصد از باغات سیب بلاروس بر روی این پایه پیوند شده اند ، پایه های نیمه پاکوتاه ، بوده و اندازه درخت پیوندی حداکثر به 4 متر می رسد . پاجوش دهی زیادی دارد اما از سرعت رشد کمی برخوردار بوده و مدت زمان زیادی باید در خزانه باقی بماند تا قابل پیوند شود. قابلیت ریشه زایی بالایی داشته و 90 درصد از پایه ها تولید ریشه می کنند. گسترش ریشه این پایه در سال اول پایین بوده و حساس به سله بستن خاک است بنابراین خاک باید تهویه مناسبی داشته باشد . پایه B57-545 استقرار خوبی در خاک داشته و فقط تا سال سوم پس از کاشت نیاز به رقم دارد . گره پوستی نداشته و به دلیل اینکه سطح ساقه صاف بوده به راحتی قابل پیوند است.رقم پیوندی بر روی این پایه 30 تا 35 کیلوگرم محصول تولید می کند . درختان به فاصله 2×4 متر در باغ کاشته می شوند.

  B57-118 – پایه ای نیمه پاکوتاه بطوریکه درختان پیوندی بر روی این پایه حداکثر 5/3 تا 4 متر رشد می کنند در کشور بلاروس از استقبال بسیاری خوبی برخوردار بوده و 45 تا 50 درصد از باغات سیب بر روی این پایه پیوند شده اند ، استقرار خوبی در خاک داشته و نیاز به قیم ندارد. قابلیت ازدیادی آن بالا بوده و از یک هکتار خزانه تا 100 هزار پایه ریشه دار با کیفیت خوب تولید می شود و تا 150 هزار نهال ظرفیت بالقوه دارد. برگهایش قرمز رنگ و مقاوم به سرما است . پوست ساقه صاف و قدرت رشدی آن در خزانه خیلی بالاست و به راحتی قابل پیوند می باشد با بعضی از ارقام مثل زاسلاوکی ناسازگاری نشان داده است

MM106- این پایه از تلاقی M1 و نورسرن اسپای به وجود آمده است و به دلیل زودباردهی ارثی سریعا مشهور شد،درختان بر روی این پایه استقرار مناسبی داشته و جزء پایه های نیمه پاکوتاه کننده است ،پاجوش دهی ندارد ،حساس به پوسیدگی طوقه بوده و به دلیل خزان دیر هنگام ، مقاومت پیوندک را به سرما کاهش می دهد.

MM111 –جزءپایه های نیمه قوی است و درختان پیوندی بر روی آن به اندازه 90 درصد درختان پیوندی بر روی پایه در خزانه به آسانی ازدیاد شده و با داشتن برگهای خشن و زبر ، ساقه نازک و راست قابل تشخیص است ، آزمایشات نشان داده است که MM111 بیشترین مقاومت به خشکی خاک دارد.

آزایش اصفهان –یکی از ارقام سیب بومی استان اصفهان می باشد . بررسی ها نشان داده است که ارتفاع درختان مسن این رقم از 120 تا 170 سانتیمتر متفاوت بوده وبندرت به 2 متر می رسد . میزان رشد رویشی سالیانه شاخه های آن 20-15 سانتیمتر متغیر است.پوست تنه قهوه ای،رنگ شاخه ها قرمز روشن ،تاج درخت حالت آویزان و در ارتفاع کم شکل می گیرند. گلها قرمز صورتی روشن و خود ناسازگارند ،میوه به رنگ سبز روشن مایل به زرد ،مخروطی کوچک و به وزن متوسط 50-40 گرم می رسند . قلمه های خشبی این رقم با استفاده از هورمونها قابلیت ریشه دهی داشته (سخت ریشه زا )و با استفاده از روش خوابانیدن نیز ریشه دار می شود . درختان سیب ارقام گلاب ،رد و گلدان دلیشز روی این پایه در سال دوم شروع به گلدهی نمودند،.بنابراین باعث القاءزودباردهی در پیوندک می شود. هیچ گونه علائم ناسازگاری بین پایه و پیوندک نیز مشاهده نشده است.

گمی آلماسی – یکی از ارقام بومی آذربایجان است و از زمانهای قریم به عنوان درخچه سیب زینتی در باغها و منازل کشت و کار شده است این رقم به دلیل تاج گسترده و کوتاه ،داشتن منظره جالب در زمان گلدهی و میوه دهی از گذشته مورد توجه باغداران بوده است. بررسی ها نشان داده است که ارتفاع درختان مسن این رقم از 150 تا 180 سانتیمتر متفاوت بوده وبندرت به 2 متر می رسد رشد رویشی سالیانه شاخه های آن از 25-20 سانتیمتر متغیر است. پوست تنه قهوه ای روشن ،رنگ شاخه ها قرمز ،تاج درخت بصورت کم ارتفاع و گسترده شکل می گیرند. گلها قرمز رنگ و خود ناسازگار ،میوه به شکل گرد، پهن وبه رنگ زرد با وزن متوسط 60-50 گرم و تعداد زیاد روی درختان تشکیل می شوند . قلمه های خشبی در این رقم سخت رشه زاست و بدون استفاده از هورمون ریشه زایی ضعیفی دارند.

در خوابانیدن  کپه ای و شیاری و به کمک IBA به غلظت 2500 پی پی ام ریشه زایی تسهیل شده است . درختان سیب ارقام گلاب ، رد و گلدان دلیشز روی این پایه در سال دوم شروع به گلدهی نمودن ،.بنابراین باعث القاء زود باردهی در پیوندک می شود . هیچ گونه علاءم ناسازگاری بین پایه و پیوندک نیز مشاهده نشده است.(4) علاوه بر این استقرار مناسبی در خاک داشته و نیاز کمتری به استفاده از قیم دارد.

مربایی مشهد- از سیب های ریز (Crab) است که مبداء منشاء آن معلوم نیست . به اسم مربایی مشهد معروف شده است زیرا بیشتر به مصرف مربا می رسد تا خوراکی رنگ آن قرمز خوش رنگ با دم خیلی بلند و کمی معطر ،حداکثر وزن آن به 11 گرم می رسد. در شرایط کرج 12 ت 27 فروردین ماه به گل رفته و اوایل شهریور ماه می رسد . در سه الی چهار سالگی به بار نشسته و هر سال بار فروان می دهد . درخت پا کوتاه و کم رشد و بیشتر جنبه زینتی دارد. و به عنوان پا کوتاه کننده نیز می تواند کاربرد داشته باشد . (8،9) بررسی ها نشان داده است در بین تمام ارقام داخلی سیب ، رقم مربایی مشهد مقاوم ترین رقم به بیماری آتشک بوده است.