ارزش غذایی و موارد استفاده جم:
میوه جم از نظر تجاری در زمره میوه های درجه دو به شمار می رود. این میوه ارزش غذایی قابل توجهی دارد. مخصوصا منبع قابل توجهی از آهن ، مواد معدنی ، پروتئین و سایر مواد غذایی است. میوه های جم با مزه ، شیرین و یا ملس هستند و اغلب به صورت تازه خوری مصرف می شود. همچنین از میوه های جم جهت تهیه مربا ، شربا ، آب جو ، اسکواش ، سرکه ، ترشی ، و ژله استفاده می شود. مزه میوه های گس را می توان با غوطه ور کردن آن در آب نمک به مدت یک ساعت مطلوب نمود. اما میوه های نامرغوب را برای عصاره گیری ( آب میوه جمبولان بسیار شبیه آب انگور است ) استفاده می کنند. میوه های جم سفید پکتین بسیار داشته در نتیجه برای تهیه ژله و کمپوت بسیار مناسب است. عصاره جم برای تهیه آب میوه ، افشره و شیره بسیار عالی و مناسب است. از بذور جم نیز در تولید کنسانتره به منظور تغذیه دام ها استفاده می شود.
جدول- ترکیبات غذایی موجود در 100 گرم میوه جم.
نوع ترکیب |
میزان |
||
رطوبت پروتئین چربی فیبر کربوهیدرات کلسیم منگنز |
8/85-7/83 گرم 129/0-7/0 گرم 3/0-15/0 گرم 9/0-3/0 گرم 19 گرم 15-3/8 میلی گرم 35 میلی گرم |
||
فسفر |
16-15 میلی گرم |
||
آهن سدیم پتاسیم مس ویتامین A |
6/1-2/1 میلی گرم 26 میلی گرم 55 میلی گرم 23/0 میلی گرم 80 IU |
||
تیامین |
3./0-8. ./0 میلی گرم |
||
ریبوفلاوین |
1./0-9. ./0 میلی گرم |
||
نیاسین |
29/0-2/0 میلی گرم |
||
اسیدفولیک |
3 میکروگرم |
موارد دیگر استفاده جم عبارتند از :
شهد : شهد جمبولان برای پرورش زنبور عسل مفید است. چرا که گل های آن دارای میزان شهد هستند و عسل تولید شده کیفیت بالایی دارد.
برگ ها : به عنوان علوغه دامی و همچنین برای تغذیه کرم های ابریشم کاربرد دارند . روغن بدست آمده از برگ ها در تهیه صابون های خوشبو و همراه با ترکیبات دیگر برای فرآوری عطرهای گران بها استفاده می شود.
چوب : چوب جمبولان ، قرمز ، خاکستری یا قهوه ای و دارای بافت فشرده است . برای ساخت قایق ، پارو ، دکل ، پارتیشن و گاهی مبلمان به کار می رود. برای سوخت نیز از آن استفاده می شود.
هسته : هسته میوه جم به علت اینکه منبع غنی از پروتئین و کربوهیدارت و کلسیم است، برای تغذیه دام ها استفاده می شود.
مصارف پزشکی : این میوه علاوه بر مصرف تازه خوری، از نظر پزشکی اهمیت بسیار دارد . میوه جمبولان قابض، آشتها آور، ضد نفخ و ضد جرب است. میوه پخته در درمان اسهال موثر است. عصاره یا سرکه میوه برای تصفیه خون مفید بوده و عصاره رقیق شده جم به عنوان دهان شویه و همچنین تهیه لوسیون ( برای درمان عفونت های قارچی ) استفاده می شود. داروی تهیه شده از بذر جمبولان در شکل های مایع و پودر برای درمان بیماری دیابت استفاده می شود و دربسیاری از موارد بلافاصله پس از استفاده، قند خون سریع پایین می آید. استفاده از آب میوه جم همرا با آب انبه به نسبت مساوی در رفع عطش بیماران دیابتی بسیار موثر است. از درخت جم به عنوان بادشکن و همچنین به عنوان گیاه حاشیه در اطراف جاده ها و خیابان ها و در پارک ها استفاده می گردد.