عملیات باغداری فندق

عملیات باغداری

الف) حفظ خاک در باغ خاک های جوان فندق

نگهداری خاک در باغ های جوان فندق یکی از اساسی ترین کارها برای توفیق در احداث و بهره گیری از زمین است.

با کاشتن درختان فندق با فاصله های کم و نزدیک به هم پس از چندی انبوهی از درخت به شکل پرچین ایجاد می شود که در عین حال بافت تکثیر علف های هرز و کندی عملیات مکانیکی در باغ می شود  در این حالت استفاده از مواد شیمیایی برای دفع علف هرز در پای درخت یا بین ردیف ها ضروری است.

با آنکه با استفاده از ماشین های سبک (روتاتیف) rotative با ابزار های دندانه دار یا دیسک می توان تا حدودی با شخم متقاطع در دو طرف خطوط ، علف های هرز باغ را از بین برد. با این حال؛ سایه انداز درخت باید با دست یا با مواد علف کش پاکسازی شود.

استفاده از هرگونه ابزار ماشینی ، هر چند پیشرفته، برای مبارزه با علف هرز مستلزم عملیات تکمیلی با دست یا با مواد شیمیایی است که باید به عرض ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر در سال اول و به عرض دو متر تا سال چهارم از هر طرف عملی شود.

استفاده از سم شیمیایی نیز در باغ های نو کاشت فندق باید با دقت و با احتیاط کامل انجام گیرد تا به ریشه های جوان و به اندام هوایی درخت لطمه ای نزند.

چنانچه شرایط خاک و سن درخت یا زمان مساعد و سم علف کش نیز نرمال و بی خطر باشد، اما بارندگی های فصلی در همان سال یا سال بعد زیاد باشد اثر سمپاشی ها نه تنها مضر ، بلکه مسموم کننده و کشنده است.

این حالت در مورد علف کش های پس رس یعنی پس از سبز کردن علف نیز صدق می کند. زیرا اغلب این سم ها قابل شستشو هستند و نه تنها بر اثر بارندگی، بلکه پس از آبیاری نیز شسته و جذب ریشه می شوند.

محلول پاشی در سال اول و دوم ( با آنکه علف کش های معرفی شده در اینجا برای تمام باغ های میوه اعم از دانه دار و مغز دار متجانس همسان اند اما در باغ های فندق هنوز همسانی مفیدی نشان نداده اند.)

پس از سبز کرد علف از موارد زیر استفاده می شود:

DNBP به میزان ۲۷۵۰ گرم در هکتار

 DNOC به میزان ۵۰۰۰ گرم در هکتار

دیکوآت duquat  به میزان ۸۰۰گرم در هکتار

پاراکوآت paraquat  به میزان ۸۰۰ گرم در هکتار

اوکسادیازون  oxadiazon به میزان ۲۰۰۰ گرم در هکتار

محلول هایDNBP و DNOC بیشتر روی دو لپه ای ها در مرحله نهالچه (دادی حداکثر ۳ تا ۴ برگ)موثر ند. مصرف DNBP که دینوزب dinosebe  هم نامیده می شود. بر حسب ترکیبات نیاز به دمایی معادل ۱۰ تا ۱۶ درجه سانتی گراد دارد. ( در ۱۵ درجه سانتی گراد به شکل نمک آمونیوم و در ۱۰  درجه سانتی گراد به شکل نمک آمین و استر استیک ) از هر دوی این مواد باید با کمال احتیاط استفاده کرد.

دیکوآت روی دو لپه ای ها و گندمیان و بسیاری از گونه های دیگر و پاراکوآت روی دو لپه ای ها و گندمیان یکساله اثر مثبت و مستقیم دارد.

محلول های دیکوآت و پاراکوآت روی علف های هرز در حال رشد نیز در مراحل اولیه رشد گیاهی (۳ تا ۴ برگه ) موثر ند.

از این سم ها، در فصل تابستان زمانی استفاده می شود که هوای روزانه ملایم و معتدل باشد. رسوب محلول های دیکوآت و پاراکوآت در خاک خطری برای ریشه ندارد. زیرا به وسیله کلویید های خاک جذب و غیر فعال و بی اثر می شوند.

اکسادیازون که رون استار ronstar  نیز نامیده می شود، روی علف های سبز شده و نشده در اغلب گیاهان دو لپه ای و گندمیآن یکساله اثر متقابل دارد و بخصوص وقتی که هوا آفتابی باشد و محلول پاشی دیرتر ، یعنی در مرداد انجام شود، این گیاهان در برابر این سم ها بیشتر حساسیت نشان می دهند.

سم پاشی با هر پنج ماده بالا باید به نحوی عمل شود که کمترین غباری روی اندام نهال نگذارند.

از علف کش های انتخابی پیش از سبز کرد می توان سیمازین simazine  را با اطمینان بیشتری نام برد. میزان مصرف قابل توصیه آن ۵۰۰ گرم ماده ی فعال در هکتار در سال اول و ۱۰۰۰ گرم در هکتار در سال دوم کاشت است. سمپاشی با سیمازین باید روی خاک خشک و عاری از علف و کلوخ در 600 لیتر آب در هکتار انجام شود.

از سالِ سوم کاشت به بعد دامنه­ی مبارزه برای تعیین میزان و نوع مواد فعال علف­کشها در واحد سطح، نسبت به سن درخت و کیفیت باغ به طور محسوس گسترش پیدا می­کند. به این ترتیب:

پیش از سبز کردن علف از مواد زیر استفاده می­شود:

• دیورون (diuron) با 1500 گرم ماده فعال در هکتار، تنها یا مخلوط با سیمازین تا مرحله 2 تا 3 برگی گیاه استفاده می­شود. خواص و میزان فعالیت این علف­کش شبیه و نزدیک به سیمازین است بی­آنکه با آن یکسان باشد. اثر این ماده روی بابونه­ی گاوی بخصوص قابل توجه است.
• دیکلوبنیل dichlobenil)) که تا این اواخر ناشناخته و غیر قابل استفاده بود، ولی اخیراً صحت و تأثیر مطلوب آن در باغ­های فندق در اورگون (ایالات متحده) و در خزانه­کاریهای فرانسه (تا 3000 گرم در هکتار ماده فعال) تأیید شده است.

از این ماده باید قبل از بیداری درخت،روی خاک خشک عاری از علف و کلوخ استفاده کرد. این ماده زود رسوب می­کند و به کندی در آب حل می­شود اما قدرت تبخیر و تصعید زیادی دارد. به همین دلیل بهتر است به طور سطحی آن را زیر خاک کرد.

میزان مصرف سیمازین در سنین مختلف درخت (گرم ماده فعال در هکتار):

بعد از سبز کردن علف از موارد زیر استفاده می­شود:

• آمینو تریازول (تیوسیانات آمونیوم) (amitotriazole (thiocynate d'ammonium)) تجارتی به میزان 12 لیت در هکتار که در باغها نتایج رضایت بخشی داده­است و می­توان آن را تا 15 یا 20 لیتر در هکتار نیز افزایش داد.

این علف­کش دارای ماده­ای سیستمیک است که هم در برگ و هم در ریشه به خوبی جذب می­شود. تأثیر این ماده روی گیاهان چندساله با ریشه­های عمیق مانند مَرغ بسیار مطلوب است. از این ماده بیشتر زمانی استفاده می­شود که علف رشد کامل کرده باشد. با اینکه محلولپاشی پاییزه با این ماده به طور نظری مفید است، اما در عمل در زمینهای سبک به سبب شستشوی زمستانه با بارندگیهای فصلی تا بهار، احتمال مسمومیت زیادتر است.

بدین ترتیب، سمپاشی پاییزه در صورت اجبار باید فقط منحصر به قطعه­های آلوده به ترشک، چایر و خار باشد.

یادآوری این نکته مهم است که محلولپاشی با آمینوتریازول از آغاز بیداری تا پایان برداشت محصول طبق قانون ممنوع اعلام شده­است.

مصرف این ماده در باغهای فندق، معمولاً بعد از حذف و قطع پاجوشها انجام می­گیرد. اثر آمینوتریازول بسیار کند (4 هفته بعد از محلولپاشی) و دوام آن بسیار ضعیف است. پیش­گیری از پاشیده شده قطره­های این سم روی اندام درخت بدیهی است.

• D 2-4 یکی دیگر از علف­کشهای مؤثر و ارزانی است که به میزان 1600 گرم ماده فعال در هکتار برای دفع علفهای پیچک، کاردی، آلاله، سلمک (سلمه­تره)، ترشک و چلیپیان و همچنین پاجوشهای درخت مصرف می­شود.

گروه دیگری از علف­ها مانند هفته­بند بی­تی­راخ، سیراب، تاجریزی (تلخ  و شیرین)، بذرک وحشی، آلاله­ی غده­ای و گندمیان، در مقابل این سم مقاوم و سرسخت­اند.

این علف­کشها را باید در هوای صاف و آرام و در دمای کمتر از 2 درجه­ی سانتیگراد استفاده کرد، زمانی که علفها به رشد کامل گیاهی رسیده­اند.

بعضی از کارشناسان آمریکایی معتقدند که این ماده ممکن است بر اثر آبیاریهای خیلی زیاد (100 تا 150 میلیمتر) به ریشه برسد و مسمومیت ایجاد کند.

فعالیت این سم در خامهای خشک و سرد خفیف و در زمینهای گرم و مرطوب شدید است.

• دالاپون (dalapon) علف­کشی است که از راه برگ و ریشه روی گندمیان تأثیر فوری نشان می­دهد.

چون این ماده بیش از دو برابر آمینوتریازول در آب حل می­شود و قدرت نفوذ آن در خاکهای سبک به همان نسبت زیادتر است، در نتیجه باید با احتیاط بیشتری مصرف شود.

این ماده به سبب آبکافت شدن، اثر خود را در خام بخصوص زمانی که هوا گرم و بیش از 20 درجه­ی سانتیگراد باشد، زودتر از دست می­دهد.

از این ماده، بخصوص علیه مَرغ به میزان 4000 گرم خالص در هکتار مخلوط با آمینوتریازول استفاده می­شود.

• گلینفوزات (رانداپ) (glyphocate(roundup)) نوعی علف­کش سیستماتیک و تماسی با تأثیر سریع است که به رغم نداشتن علائم مسمومیت روی درخت یا روی نهالهای جوان در خزانه، نه تنها در باغهای فندق کمتر به مصرف می­رسد، بلکه در باغهای میوه­های دانه­دار نیز با اجازه­ی موقت به فروش می­رسد.

مصرف این ماده عملاً 1440 تا 2700 گرم فعال در هکتار برای دفع انواع مَرغ و 4320 گرم در هکتار برای پیچکهاست.

با وجود این نباید قبل از تشخیص آزمایشهای لازم برای حذف پاجوشهای فدق از این ماده استفاده شود.

نتیجه آنکه بهترین ماده بین علف­کشهای ذکرشده ماده­ای است که اولاً سبب تمرکز و تجمع ماده مضر مسموم­کننده در خاک نشود، ثانیاً مصرف آن منحصر به مبارزه­ی انحصاری روی یک گروه به خصوصی از علفهای هرز نباشد.

اسامی لاتین علفهای هرز و خودرو در باغهای فندق:

بذرک وحشی                                 anagolis arvensis

سلمک یا سلمه تره                      chenopodium album

مرغ یا چایر                                     cinodon dactylon

پیچک                                     convolvulus arvensis

بی­تی­راخ                                          gallium aparum

بابونه                                                matricaria spp.

ترشک                  osaliscorniculata(rumex crispus)

کاردی                                      plantago lanceolata

هفت­بند                                  polygonom aviculare

آلاله                                                 ranaculus spp.

خردل                                             sinapis arvensis

تاجریزی                                         solanum nigrum

سیزاب                                            veronica persica