تحقیقات میوه های گرمسیری :

تحقیقات در زمینه میوه های گرمسیری در کشور بسیار جوان و نوپا و حجم کارهای صورت گرفته بسیار ناچیز است . تحقیقات میوه های گرمسیری تا سال 1379 فاقد متولی خاص بوده و به صورت غیر رسمی توسط موسسه تحقیقات خرما انجام می گردید اما سال 1379 وظایف مربوط به تحقیقات میه های گرمسیری به طور رسمی به موسسه مذکور واگذار گردد. در حال حاضر امور مربوط به تحقیقات میوه های گرمسیری در کشور توسط ستاد موسسه مذکور واقع در اهواز و مراکز تحقیقات کشاورزی هرمزگان و بلوچستان و همچنین ایستگاه تحقیقات میوه های گرمسیری میناب و باهوکلات بلوچستان (در حال حاضر به دلیل بحران خشکسالی و نبود آب کافی ایستگاه مذکور غیر فعال است )انجام می شود . علیرغم قدمت طولانی کشت و کار میوه های گرمسیری در کشور(بیش از 300 سال )تا ابتدای دهه هفتاد فعالیت های تحقیقاتی مدون ،جامع و هدفمندی روی میوه های گرمسیری در کشور صورت نگرفته بود که علت آن فقدان متولی مشخص و نبود ساختار تشکیلاتی مصوب و پاسخگو ،کمبود شدید نیروی انسانی متخصص و کار آموزده در زمینه میوه های گرمسیری و نبود برنامه برنامه مدون پژوهشی در زمینه میوه های گرمسیری در کشور بوده است. عمده فعالیت های پژوهشی انجانم شده در زمینه میوه های گرمسری تا قبل از دهه هفتاد شامل واردات برخی از گونه ها و ارقام میوه های گرمسیری تا قبل از دهه هفتاد شامل واردات برخی از گونه ها و ارقام میوه های گرمسیری و کاشت آن در دو ایستگاه تحقیقاتی میناب در هرمزگان و طیس در چاه بهار(این ایستگاه هم اکنون در اختیار بخش خصوصی می باشد ) میگردد. عدم توجه بایسته به مسائل تحقیقاتی میوه های گرمسیری در کشور به ویژه در مورد دو محصول اصلی انبه و موز که از قدمت و سطوح زیر کاشت (بیش از 6700 هکتار )قابل توجهی برخوردارند باعث به وجود آمدن انبوه مسائل و مشکلات و کاهش بازده اقتصادی باغات گردیده و این موضوع به ویژه در مورد انبه از نمود بیشتری برخوردار بوده است .خاطر نشان می سازد که از ابتدای دهه ی 1370 تاکنون در زمینه مسائل گیاه ژزشکی انبه و موز تحقیقات بسیار خوبی توسط موسسات و مراکز تحقیقاتی مناطق تولید میوه های گرمسیری صورت گرفته است و در این تحقیقات مهمترین آفات و بیماری ها دو محصول ذکر شده شناسایی و راهکارهای موثری جهت کنترل آنها معرفی شده است . نظر به اینکه تقریباً کلیه باغات موجود انبه کشور با استفاده از ارقام بذری و نامرغوب احداث شده اند در سال 1385 با تلاش و پیگری مدیریت وقت موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری برای اولین بار تعداد 500 اصله نهال انبه از ارقام مرغوب تجاری کشور پاکستان شامل ارقام سندری ، لانگرا ،فجری ، سنساشن ، داشری ،چائوزا ،چائوزای بلاک ،چائوزای بهشت و انور راتول و راتول 11 باهدف بررسی سازگاری و معرفی ارقام مناسب کاشت در مناطق تولید و هم چنین تامین پیوندک ارقام مرغوب و تججاری مورد نیاز جهت تکثیر انبوه انبه وارد کشور گردید که هم اکنون در دو ایستگاه تحقیقات میوه های گرمسیری میناب هرمزگان و باهو کلات بلوچستان تحت بررسی های لازم قرار دارند. تحقیقات انجام شده در سایر زمینه ها از جمله مسائل به نژادی ،تغذیه ،آبیاری ،برداشت ،نگهداری ، فرآوری  بسته بندی محصول و روش های تکثیر انبوه میوه های گرمسیری بسیار ناچیز بوده و می بایست اقدامات گسترده ای در این زمینه صورت گیرد.

با توجه به وجود ظرفیت های بالقوه حداقل در 8 استان کشور جهت کشت و پرورش تجاری برخی از میوه های گرمسیری لازم است قبل از هر گونه برنامه توسعه به خصوص در مناطق جدید،تحقیقاتی گسترده ای در زمینه سازگاری انواع گونه ها و ارقام میوه های گرمسیری در این مناطق صورت گیرد و گونه ها و ارقام مناسب جهت کاشت در نواحی جدید مکشخص شوند. در ارتباط با استان  های هرمزگان و سیستان و بلوچستان و جنوب شرق کرمان که کشت محصولاتی نظیر انبه ،موز،چیکو،گواوا،پاپایا در آنها از دیر باز متداول بوده است لازم است ارقام با عملکرد بالا و کیفیت مناسب جهت کاشت در این مناطق مشخص شوند. همچنین  باید تکنیک های کاشت ،داشت و برداشت و فرآوری این میوه ها که هم اکنون با روش های کاملاً ابتدایی صورت می گیرد با انجام هدفمند و پویا و برقراری ارتباطات علمی و فنی و اخذ تجربیات کشورهای پیشرو در زمینه تولید میوه های گرمسیری کاملا به روز گردد و با ارائه آموزش های لازم به کلیه دست اندرکاران به ویژه کارشناسان واحدهای اجرایی و بهره برداران در سطوح باغات به کار گرفته شوند.

مهم ترین محورهای تحقیقاتی جهت توسعه کاشت میوه های گرمسیری با تاکید بر توسعه کاشت انبه ،موز،چیکو،گواوا و کنار عبارتند از:

-بررسی سازگاری گونه ها و ارقام جدید در مناطق بومی کشت و مناطق جدید. در ارتباط با انبه واردات ارقامی که خارج از فصل گل می دهند حائز اهمیت است چون فصل گلدهی درختان انبه در جنوب شرقی کشور مصادف با زمان بارندگی های زمستانه است که این موضوع باعث کاهش میوه نشینی و افت قابل توجه محصول می گردد.

- احداث کلکسون میوه های گرمسیری با جمع آوری توده های ژرم پلاسم داخلی و غنی سازی آن از طریق واردات گنه ها و ارقام مرغوب و تجاری دنیا به منظور انجام مطالعات لازم و توسعه برنامه های تحقیقاتی و اجرایی در زمینه .

-معرفی ارقام برتر از طریق شناسایی و انجام آزمایشات مقایسه عملکرد ارقام برتر داخلی و خارجی در مناطق بومی تولید .

-شناسایی و معرفی روش های بهینه تکثیر ارقام میوه های گرمسیری با تاکید بر روش های ریز ازدیادی و تولید انبوه (کمبود نهال ارقام مرغوب تجاری یکی از مهمترین موانع توسعه کاشت میوه های گرمسیری به شمار می رود.

-تحقیق در زمینه روش های بهینه آبیاری با توجه به کمبود شدید منابع آب و بحران خشکسالی و توسعه کاربرد روش های آبیاری تحت فشار.

- شناسایی آفات و بیماری های مهم میوه های گرمسیری و تعیین راهکارهای کنترل

تلفیقی آنها

-شناسایی مناطق مستعد پرورش میوه های گرمسیری در نواحی جنوبی کشور.

- تحقیق در زمینه روش های برداشت مکانیزه ،نگهداری و فرآوری محصولات گرمسیری.

- تعیین نیاز آبی و غذایی گونه ها و اقام تجاری میوه های گرمسیری .

-تحقیق در زمینه امکان کشت گلخانه ای و تجاری میوه های گرمسیری مانند موز،آناناس و پاپایا .

-تحقیق در زمینه تولید پایه ها و ارقام برتر میوه های گرمسیری که مقاوم و یا متحمل به استرس های محیطی باشند .

-ایجاد مرکز تحقیقات میوه های گرمسیری با ساختار تشکیلاتی مناسب و پاسخگو و استقرار آن در یکی از مراکز عمده تولید میوه های گرمسیری(تاسیس و استقرار چنین مرکزی در استان هرمزگان از مزیت فنی بیشتری برخوردار است). با عنایت به این که مراکز اصلی تولید میوه های گرمسیری در منطقه جنوب شرق قرار دارند

تمرکز فعالیت های تحقیقاتی مربوط به میوه های گرمسیری در ستاد موسسه تحقیقات خرما واقع در اهواز از نظر فنی فاقد توجیه است.

-تعیین ردیف اعتباری مشخص و پایدار جهت تحقیقات میوه های گرمسیری .

- ایجاد زیر ساخت  های مورد نیاز از جمله تجهیز و تکمیل کامل ایستگاه های تحقیقاتی موجود، احداث گلخانه های تحقیقاتی ، احداث اطاقک های رشد جهت تکثیر سریع و انبوه انواع نهال میوه های گرمسیری ، احداث آزمایشگاه تجزیه کیفی میوه ،احداث آزمایشگاه کشت بافت و تربیت نیروی انسانی متخصص در گرایش های مختلف