نیازهای اکولوژیک موز
درجه حرارت لارم برای موز : موز گیاه مخصوص مناطق گرم و مرطوب است. که در نواحی با درجه حرارت 40 -10 و میانگین 27 درجه سانتی گراد خوب رشد می کند. در دمای بیشتر از 35 و کمتر از 20 درجه سانتی گراد رشد موز کاهش می یابد.
دردماهای بالاتر از40 و کمتر از 10 درجه سانتی گراد رشد آن متوقف می گردد دماهای پایین ( کمتر از 10 درجه سانتی گراد ) به علت آن که باعث ایجاد عارضه شوک قبلی (Choke-throat disorder) در گیاه می شود. و از جوانه زنی و گسترش خوشه ها جلوگیری می کند نامناسب است.
نقطه صفر فیزیولوژیکی موز حدود 11درجه سانتی گراد است.
بهترین دما جهت تجمع ماده خشک و رسیدن میوه ها 20 درجه سانتی گراد و جهت حضور برگ های جدید 30 درجه سانتی گراد است. برای کاشت در مناطق نیمه گرمسیری ( جنوب کشور) موزهای گروه کاوندیش پاکوتاه مناسب هستند. چون مقاومت بیشتری به سرما دارند. این پروه در تجارت بین المللی موز نیز از جایگاه خوبی برخوردارند.
اکثر نقاط جنوبی ایران به ویژه جنوب بلوچستان به علت شرایط خاص خود حرارت و گرمای مورد نیاز رشد موز را دارا بوده و همچنین فاقد زمستان های سرد می باشند. تنها در منطقه سرباز به هنگام پایین آمدن درجه حرارت در زمستان صدماتی به این گیاه وارد می گردد.
رطوبت نسبی هوا : موز بیش از سایر گیاهان گرمسیری به رطوبت نیازمند بوده و نسبت به کمبود آن حساس می باشد. رطوبت نسبی مناسب جهت رشد موز 85-75 درصد بوده و پایین ترین درصد رطوبت هوا برای کاشت این گیاه حدود 45 درصد است.
خاک : موز در انواع مختلف خاک ها رشد می کند. دوفاکتور عمق و زهکش خاک برای رشد موز اهمیت زیادی دارند. درخاک های رسی فشرده ، بدون زهکش و دارای فقر مواد غذایی موز خوب رشد نمی کند. کمترین عمق خاک مورد نیاز موز حدود یک متر است. خاک های بادرصد شوری بیشش از 8 درصد برای کاشت درخت موز نامناسب هستند. گرچه این خاک ها برای جلوگیری از رشدو تکثیر قارچ های عامل پژمردگی منااسب هستند. ارقام کاوندیش نسبت به فقر مواد غذایی در خاک های رسی بسیار حساسند. بهترین خاک برای موز خاک های لومی عمیق ، دارای زهکش طبیعی و غیر فشرده می باشند. حاصلخیزی خاک و وجود مواد آلی زیاد در آن جهت تولید حداکثر محصول اهمیت زیاد دارد. از نظر پ. هاش خاک ، این گیاه می تواند در زمین هایی که پ. هاش آن ها بین 5/7-5/4 باشد رشد کند اما بهترین پ. هاش برای آن 5/6-8/5 است.
ارتفاع از سطح دریا : موز در نواحی هم سطح دریا تا ارتفاع 1500 متر از سطح دریا در نواحی گرمسیری خوب رشد می کند در ارتفاعات بالاتر مدت زمان رشد موز طولانی تر می شود. در بلوچستان مناطقی که شرایط کاشت موز را دارند. در ارتفاع پایین تر از 1000متر قرار گرفته اند. درجه حرار متوسط 27c و حدود 100میلی لیتر بارندگی ماهانه شرایط نامطلوبی را جهت رشد موز فراهم می کند.
باد: یکی از مهمترین عوامل محدود کننده کشت موز باد است. بادهای شدید برای درخت موز مخصوصا ارقام پابلند مناسب بوده و اکثرا باعث شکسته شدن ساقه ها یاریشه کن شدن آن ها و پاره شدن برگ ها می گردد. در ارقام پابلند سرعت باد بیشتر از 40 کیلومتر و برای ارقام پاکوتاه بیش از 70 کیلومتر در ساعت خسارت زا می باشد. موزهای گروه دوارف (Dwarf) (پاکوتاه) مانند دوارف کاوندیش برای کاشت در مناطق بادخیز ارجحیت دارند. (۳۴ و ۴۵ ) برای حفظ رطوبت باغ موز از تأثیرات سوء باد، احداث بادشکن در اطراف باغ ضرورت دارد. در بلوچستان گاهی اوقات در اطراف باغ از ارقام پابلند محلی به عنوان بادشکن استفاده می کنند. در منطقه بلوچستان گرچه وزش باد وجود دارد ولی دارای سرعت خیلی زیادی نیست و می توان از گیاه سسبانیا که از تیره بقولات(Leguminoseae) بوده و توسط بذر تکثیر می یابد و بسیار زود رشد می باشد، به عنوان بادشکن استفاده نمود. این درخت بیشتر از ۳-۲ سال دوام ندارد و باید تجدید کشت شود.
نور و تابش خورشید: درخت موز به آفتاب و نور نیاز فراوان دارد. بدین جهت در نواحی گرم و مرطوب در مقابل اشعه خورشید بهترین رشد و نمو را می کند. هوای ابری زیاد باعث افزایش طول دوره رشد به مدت 3 ماه و کاهش اندازه خوشه ها می گردد (۳۴). این شرایط در مناطق جنوبی بلوچستان موجود بوده و باغ های موز از نور کافی، رطوبت نسبی و گرمای مناسب در اغلب فصول سال بهره مند هستند .
آب: موزآب کافی نیازمند است و آبی که در اختیار آن قرار می گیرد باید مساوی یا اندکی بیشتر از میزان تبخیر آب آزاد باشد. اگر میزان بارندگی کمتر از میزان تبخیر باشد جهت تولید بیشترین محصول باید عمل آبیاری صورت گیرد. موز در مناطقی که میزان بارندگی 4000 – 1500 میلیمتر باشد به خوبی رشد می کنند. آب مناسب جهت آبیاری باغ موز باید شیرین و دارای املاح کمی باشد. آب های با هدایت الکتریکی (EC) (Electrial Conductivity) کمتر از 700 میکروموس مناسب ترین آب جهت آبیاری موز می باشند. البته آب هایی که دارای هدایت الکتریکی 1500- 1000 میکروموس هستند نیز می توان در خاک هایی که دارای زهکشی خوب و بافت سبک می باشند استفاده نمود. آب هایی که دارای هدایت الکتریکی بالای 2000 میکروموس هستند مناسب نمی باشند. بارندگی به میزان 100 میلی متر ماه در ماه جهت رشد موفقیت آمیز مناسب می باشد .