JO WhatsApp Contact Button

مقالات

کاشت موز

زمان کاشت موز:

از کاشت موز در ماه های گرم و خشک و همچنین ماه های سرد زمستان باید خودداری شود. کشت بهاره بسیار رایج است. در زمستان رشد گیاه و جوانه زنی خوشه ها متوقف می شود که به این حالت شوک گفته می شود. رقم دوارف کاوندیش مخصوصا به این شرایط بسیار حساس است. از دیگر عواملی که در تعیین فصل کاشت نقشی دارد باد و طوفان های موسمی است. کشت موز در این نواحی باید به گونه ای تنظیم شود که در هنگام وزش این طوفان ها موزها در مرحله گلدهی و یا خوشه دهی نباشند. کشت در این مناطق باید زمانی انجام شود که هنگام وزش باد گیاهان کوچک باشند. همچنین تاریخ کاشت باید به گونه ای تنظیم شود که در ماه های پنجم تا هفتم که خوشه درون ساقه کاذب در حال شکل گیری است گیاه دچار شوک سرما نشود. فصل و موقعیت بازار نیز در تعیین زمان کاشت مهم است. به منظور یکنواختی کشت، پاجوشهای مورد استفاده باید یک اندازه و کورم همسان داشته باشند. پاجوش ها باید در مرکز گودال کاشت قرار گیرند و خاک پای آنها پس از کاشت با پا فشرده شود. بلافاصله پس از کاشت می بایست عمل آبیاری صورت گیرد.

تهیه بستر کاشت موز:

به منظور از بین بردن فشردگی خاک محل کاشت می بایست دو شخم عمود بر هم و به عمق ۱ متر انجام شود. با انجام عملیات آزمون خاک می بایست مقدار فسفر و پتاس خاک مشخص و در صورت کمبود به آن اضافه شود. وجود زهکش به منظور جلوگیری از باتلاقی شدن مزرعه کاملا ضروری است و سطح ایستابی آب باید در عمق کمتر از 2/1 متر حفظ شود. پس از این که زمین آماده و محل نهال ها در زمین اصلی تعیین گردید، می بایست به حفر چاله های کاشت اقدام کرد. ابعاد چاله ها برای کاشت ریزوم حدود ۳۰ ×۳۰×۳۰ سانتی متر و برای کاشت پاجوش با توجه به بافت خاک و رقم موز مورد نظر حدود ۷۵-۵۰ سانتی متر قطر دهانه و 75-50 سانتی متر عمق می باشد .

فاصله کاشت موز:

به طور کلی تراکم کاشت بین ۳۰۰۰-۱۰۰۰ درخت موز در هکتار توصیه شده است. فاکتورهای متعددی مانند رقم، توپوگرافی زمین، حاصل خیزی خاک ، مسائل اقتصادی، عملیات هرس، حذف پاجوش های اضافی و سایر عوامل مدیریتی روی فاصله کاشت اثر می گذارند. بهترین فاصله آن است که نهال های موز بدون آنکه مانع رشد یکدیگر شوند، تمام سطح باغ را بپوشانند . معمولا در مناطق گرم و خشک تراکم کاشت بالا گرفته می شود با این اقدام میزان سایه و خرد زیستگاه لازم جهت تولید حداکثر محصول تامین می شود. اگر فقط یک فصل برداشت مد نظر باشد باید تراکم بالا منظور شود و اگر 4-3 فصل برداشت مد نظر باشد باید تراکم کمتر مد نظر قرار گیرد. در آزمایشات انجام شده در موسسه تحقیقات باغبانی هند با کاشت متراکم ارقام روبوستا (۶۹۴۴ درخت در هکتار  با فاصله 2/1×2/1) و دوارف کاوندیش (۶۲۵۰ درخت در هکتار) موفق به برداشت 174 و 94 تن محصول شده اند. در توصیه نهایی این موسسه، بهترین فاصله کاشت جهت رقم روبوستا 5/1×5/1 متر (۴4۴۰ گیاه در هکتار) معرفی گردیده است . هر اندازه خاک حاصلخیزتر باشد، فاصله کاشت کمتر شده و تراکم کاشت بالا می رود. روش های مختلف میانه کاری، تیمارهای سم پاشی و... نیز بر فاصله کاشت اثر می گذارند.

جدول - فواصل کاشت ارقام مختلف موز در هند

رقم

تعداد پاجوش در هکتار

فاصله کاشت (متر)

پوآن و مونتان

2150

13/2×13/2

رستالی، کالی و نندران

2150

1/2×1/2

دوارف کاوندیش

3550

7/1×7/1

روبوستا ( هاریچال) و نندران

3000

8/1×8/1

هیل بانانا

1350

0/3×4/2

بر اساس آزمایش های انجام شده در ایستگاه تحقیقات مرکزی موز در هند، رقم دوارف کاوندیش در فاصله کاشت 8/1×4/2 متر، 6/47 تن در هکتار و در فاصله کاشت 4/2×4/2 متر، 87/37 تن در هکتار محصول داده است. با وجود این که در کاشت متراکم میزان محصول بیشتر است اما سرعت رشد کندتر شده و گل دهی به تاخیر می افتد. همچنین احتمال شیوع بیماری نوک انگشتی نیز بيشتر است. از آنجایی که  اندازه خوشه و ظاهر آن تاثیر بسزایی در بازار پسندی محصول دارد، خوشه ها درتراکم کشت بالا از کیفیت مطلوبی جهت عرضه به بازار برخوردار نیستند(45). در فواصل کاشت متراکم تقریبا 30 درصد از محصول به موقع قابل برداشت نخواهد بود.

در ایران تاکنون پژوهشی در ارتباط با تعیین فاصله مناسبب کاشت ارقام موز صورت نگرفته است اما در ارتباط با میزان عملکرد ارقام، پژوهشی توسط محمودی (1383) در منطقه چابهار صورت گرفته است که در این پژوهش عملکرد چهار رقم موز شامل ارقام دوارف کاوندیش، چاینی کاوندیش، والری، (ارقام خارجی وارداتی) و رقم شاهد داخلی (هاریچال) طی چهار سال مورد مقایسه قرار گرفته است و میزان عملکرد این ارقام به ترتیب ۵۴۱۷۰، ۵۰۰۶۹، ۴۹۰۰۰ و ۲۸۷۸۰ کیلوگرم گزارش شده است. تا انجام آزمایشات لازم به منظور تعیین فاصله مناسب کاشت ارقام مختلف موز در کشور در شرایط هوای آزاد، فواصل کاشت ۲×5/1 و ۲ × ۲ پیشنهاد می گردند.