گلدهی و تشکیل میوه خرما
گلدهی خرما
خوشه های مرکب گل خرما که پنک نامیده میشوند، در سن ۶ الی 10 سالگی از جوانههای جانبی بین دمبرگ و تنه ظاهر می شوند. خوشه ها داخل اسپات قرار دارند و اسپاتهای نر بسته به شرایط آب و هوایی معمولا از بهمن تا اسفندماه ظاهر می شوند که تا فروردین ماه نیز میتواند ادامه یابد و اسپاتهای ماده کمی دیرتر از اسپاتهای نر شروع به ظهور می نمایند. هنگام رسیدن خوشه، اسپات ها شکاف برداشته و گلها آزاد می شوند. تعداد اسپاتهای نر و ماده به ۱۰ تا ۲۰ عدد و یا بیشتر هم میرسد.
گردهافشانی خرما
گردهافشانی گلهای خرما بطور طبیعی توسط باد صورت می گیرد و دمای مناسب برای جوانهزنی دانه گرده بر روی سطح کلاله بین 5/15 تا 1/21 درجه سلسیوس میباشد. گردهافشانی ۸۰-۶۰ گلهای ماده منجر به تشکیل میوه خوب میگردد. کارایی گردهافشانی بستگی به عواملی از جمله زمان گرده افشانی، طول دوره گلدهی درختان نر، نوع، میزان و قابلیت زندهمانی دانه گرده و پذیرش گلهای ماده دارد.
تشکيل ميوه خرما
ماده دارای مادگی سه برچهای است و بعد عمل تلقیح معمولا یکی از برچهها رشد می نماید. در برخی از ارقام مانند شکر و یا برحی بندرت در مواردی دو تا از برچهها تلقیح شده و به رشد خود ادامه میدهند. درصد تشکیل میوه در برخی از ارقام خرما مثل دیری پایین بوده و در ارقام استعمران و زاهدی بالا می باشد. کشت ارقام با تشکیل میوه پایین در مناطق با آب و هوای سردتر از حد معمول، باعث کاهش مضاعف میزان تشکیل میوه آنها می گردد. اما ارقامی مانند زاهدی به عنوان رقم مقاوم به سرما معرفی شده است. طول دوره رشد میوه خرما از گردهافشانی تا بلوغ، بسته به رقم و میزان دمای محیط از 120 تا 200 روز متغیر است. منحنی رشد و نمو میوه خرما سیگموئید ساده بوده و مراحل مختلف آن همانطور که در شکل (۱۲) نشان داد. شده است. عبارتند از:
شکل ۱۲ مراحل رشد و نمو میوه خرما
محلول پاشی با ۵۰ میلی گرم در لیتر BA همراه با ۲۵-۱۰ میلی گرم در لیتر GA3 در مرحله حبابوک و کیمری
با 50 میلی گرم در لیتر NAA در ۱۶-۱۵ هفته بعد از گردهافشانی میتواند در افزایش وزن میوههای خرما موثر باشد. در مواردی که گلها به هر دلیلی تلقیح نشوند، میوهها در مرحله حبابوک ریزش مینمایند و در مواردی که ریزش نکنند نیز از وضعیت رشد و ظاهر مناسبی برخوردار نبوده و با اینکه ممکن است تا مرحله خلال هم زنده بمانند ولی ارزش چندانی ندارند.