انبارداری خرما
پس از برداشت، جهت حذف گرد و خاک، میوه ها بایستی شستشوی سطح شده و پس از خشک شدن بسته بندی گردند. بسته بندی صنعتی خرما معمولاً به شرح زیر انجام می گردد:
1- پاکسازی خرما: ابتدا میوه های خرما بر روی تسمه نقاله بهمنظور پاکسازی اولیه تخلیه می گردد و مواد خارجی از قبیل خار و خاشاک از آن جدا شده و سپس محصول روی تسمه نقاله لرزان قرار می گیرد تا توسط ارتعاشات بهوجود آمده خاک آن جدا گردد.
2- ضد عفونی خرما: خرمای حاصل از مرحله اول در سبدهای مخصوص جمع آوری و به سالن ضد عفونی انتقال می یابد.
3- شستشو و نگهداری خرما: خرمای ضد عفونی شده به بخش شستشو هدایت و پس از غوطهور شدن در آب یا قرار گرفتن بر نوار نقاله مشبک و از طریق جتهای مستقر در قسمت فوقانی تونل با آب شستشو و مواد زائد آن حذف می گردد. سپس بهمنظور جلوگیری از ایجاد محیط مناسب جهت رشد میکروارگانیسمها و تخمیر و فساد خرما آن را از تونل هوای گرم عبور می دهند تا رطوبت آن به حد مناسب برسد. پس از این مرحله خرما روی یک نوار نقاله غلطکی حرکت داده می شود تا کارگران بتوانند انواع خرمای صدمه دیده و له شده را جدا کنند.
4- درجه بندی و بسته بندی خرما: در این مرحله خرماهای سالم براساس اندازه و کیفیت درجه بندی شده و جهت بسته بندی در اندازه های مناسب به خطوط مربوط هدایت می شوند.
رطوبت خرما نباید بیش از 18 الی 20 درصد باشد و تخمیر میکروبی سبب ترش شدن خرماهایی می شود که بیشتر از 25 درصد رطوبت دارند. آبگیری با قرار دادن میوه ها به مدت 48 ساعت در دمای 40 درجه سلسیوس و یا 24 ساعت در دمای 50 درجه سلسیوس انجام می شود. خرما را در سردخانه و در دمای 4-0 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 75-70 درصد میتوان به مدت 6 تا 12 ماه انبار کرد. با بسته بندی خرمای مضافتی در پوشش پلی اتیلن حاوی نانو ذرات نقره و دی اکسید تیتانیوم میتوان آن به مدت 6 ماه در دمای یخچال و یا محیط بدون هیچ تغییر نامطلوبی نگهداری کرد. همچنین از بسته بندی تحت اتمسفر تغییر یافته حاوی 85 درصد دی اکسید کربن +3 درصد اکسیژن +12 درصد نیتروژن و نگهداری در دمای 4 درجه سلسیوس میتوان برای حشرهزدایی و افزایش ماندگاری میوه استفاده کرد.
چهار تکنیک عمده برای جلوگیری از هجوم حشرات در خرما شامل ضد عفونی، عملیات حرارتی، منجمدسازی و پرتودرمانی است که ضد عفونی کردن بهمراتب کاربردیتر می باشد. علاوه بر آن، عملیات حرارتی و منجمدسازی نیز نسبتاً سودمند هستند.
ضد عفونی محصول شامل قرار دادن خرما تحت تأثیر گازهای سمی در فشار هوا یا تحت خلاء با هدف از بین بردن حشرات در تمامی مراحل رشدشان مثل تخم، لارو و حشره بالغ می باشد. از میان ضد عفونی کنندههای مختلف معروفترین آنها که امروزه استفاده می شود و البته بسیار خطرناک نیز است گاز متیل بروماید می باشد. ضد عفونی در محوطه زیر نوعی پارچه عایق آب یا پلاستیک یا در انبارهای دائمی در فضایی مجهز برای ضد عفونیسازی با هیدروژن است و مقدار تجویز شده برای خرما 50 الی 60 دانه قرص در انبارهایی با فضای حدود 30 متر مکعب می باشد. استفاده از فسفید هیدروژن بسیار آسان بوده و برای انبارهای کوچک بسیار مناسب است و تجهیزات خاصی نیز احتیاج ندارد.
برای از بین بردن حشرات توسط عملیات حرارتدهی، تیمارهای 5/2 ساعت دمای 54 درجه سلسیوس، 30 دقیقه دمای 65 درجه سلسیوس و 20 دقیقه دمای 71 درجه سلسیوس توصیه شده است.
منجمدسازی یا سردسازی خرماها با متوقف کردن یا به تأخیر انداختن فرایندهای زیستی و شیمیایی میکروارگانیسمها باعث طولانیتر شدن عمر نگهداری آنها می شود . میزان این کاهش به 3 عامل ویژگیهای ذاتی خرما، میکروب ی احشره، رطوبت ماده خام و دما بستگی دارد. بهعنوان مثال خرماهایی با رطوبت 20 درصد را میتوان به مدت یک سال در دمای 5/4 درجه سلسیوس به خوبی نگهداری کرد، در حالیکه خرماهایی با رطوبت 30 درصد را نمیتوان برای بیش از 4 ماه در این دما حفظ کرد. دمای 5- درجه سلسیوس به مدت 48 ساعت نیز موجب کاهش آلودگی آفات انباری می شود.
پرتودهی بهعنوان یک راه حل مؤثر و جدید برای کنترل حشراتی است که میزان مقاومت آنها در برابر مواد ضد عفونی کننده افزوده شده است. خرماهایی که تحت تابش 500 الی 1500 گری اشعه گاما قرار گرفتند تغییرات خاصی را در میزان قند یا پروتئین میوه نشان نداند.