آفات و بیماری­های نارگیل

سوسک شاخدار یا سوسک رینوسروس Oryctes rhinoceros L.:

این سوسک شاید مهمترین آفت نارگیل در تمام مناطق کشت نارگیل باشد. علاوه بر نارگیل، درختان خرمای وحشی و نخل روغنی قرمز از میزبان­های دیگر این حشره هستند، ولی نارگیل بهترین میزبان این سوسک است.

حشرات کامل آفت به رنگ قهوه­ای تیره تا سیاه، به طول 50-35 میلیمتر و به عرض 21-14 میلیمتر و در ناحیه سر دارای شاخ می­باشند. خسارت آفت توسط حشرات کامل ایجاد می­شود. این سوسک­ها که معمولاً در شب فعالیت می­کنند، از ناحیه تاج درختان نارگیل وارد بافت­های جوان برگ و خوشه گردیده و با تغذیه از برگ­های جوان باز نشده و گل­آذین به درختان نارگیل خسارت می­زنند. برگ­های خسارت دیده به شکل بادبزن در می­آیند. در صورتی که سوسک­ها به اسپات­های باز نشده حمله کنند، گل­آذین درون اسپات­ها شدیداً آسیب می­بینند و در مواردی کل گل­آذین از بین می­رود.

نظر به اینکه تولید مثل این حشره، درون بقایای گیاهی پوسیده صورت می­گیرد، محلول­پاشی با حشره­کش مجاز و قابل کاربرد در خاک هر ماه یک بار می­تواند مراحل اولیه رشدی آفت شامل تخم، لارو و شفیره­ها را درون بقایای گیاهی منهدم کند. استفاده از کودها و یا سایر مواد زائد آلی در حال پوسیدن به عنوان تله، در نقاط مختلف باغ­های نارگیل باعث جلب حشرات کامل آفت جهت جفت­گیری و تخم­گذاری می­شود. با محلول­پاشی هر سه ماه یک بار با استفاده از سموم مجاز، می­توان آفت را به خوبی کنترل نمود. رعایت بهداشت در باغ­های نارگیل و جمع­آوری و انهدام سوسک­ها در کنترل آفت مؤثر است. در کشور سریلانکا استفاده از تله­های فرمونی علیه آفت موفقیت­آمیز گزارش شده است .

سوسک طلایی Lecophlis conephora Burm:

لارو این حشره که معروف به کرم سفید می­باشد، با تغذیه از ریشه درختان نارگیل به آنها خسارت می­زند. لارو درون خاک زندگی می­کند و معمولاً درون خاک­های شنی و شنی لومی بیشتر دیده می­شود. این آفت علاوه بر نارگیل به نباتات دیگری که به صورت مخلوط با نارگیل کشت می­شوند، مانند سیب­زمینی هندی، موز و غیره نیز حمله می­کند.

حشره کامل به رنگ قهوه­ای و حدود 30 میلیمتر طول و 15 میلیمتر عرض دارد. حشره ماده، تخم­های خود را در عمق 5 تا 10 سانتیمتری خاک قرار می­دهد و لاروهای خارج شده از تخم، از مواد آلی در حال پوسیدن و ریشه جوان گراس­ها یا سایر نباتات تغذیه می­کنند و در ادامه با تغذیه از ریشه­های درختان نارگیل باعث توقف رشد آنها می­شوند. حشرات کامل از سبزه­ها و سبزیجات تغذیه می­کنند و به درختان نارگیل خسارت نمی­رسانند. شخم باعث می­شود که لاروهای آفت در معرض حمله دشمنان طبیعی خود نظیر پرندگان، گربه­ها، سگ­ها و غیره قرار گیرد.

این آفت مورد حمله پستانداران و پرندگان شکارگر مانند کلاغ و مرغان خانگی، موش خرما و غیره نیز قرار می­گیرد . استفاده از سموم مجاز قابل کاربرد در خاک در آوریل (فروردین ماه) و آگوست در زمان شخم زدن باغ­های نارگیل به خوبی آفت را کنترل می­کند، اما استفاده مداوم از حشره­کش­ها در خاک­ها باعث بقاء و انتقال آنها در نارگیل و گیاهان کشت شده در باغ­های نارگیل می­شود.

سرخرطومی حنایی Phynchophours ferrugineus olive:

این حشره یکی از خطرناک­ترین آفات نارگیل است که در نقاط عمده کشت نارگیل در کشورهای مختلف وجود دارد. اطلاعات مربوط به این آفت در بحث معرفی آفات خرما بیان شد.

سوسک برگخوار نارگیل Promecotheac cuming Baly:

این حشره یکی از مهمترین آفات نارگیل در کشور فیجی، تونگا، جزایر سولومون، مالزی و سریلانکا است. حشرات کامل به رنگ نارنجی متمایل به قهوه­ای تیره و مهاجر می­باشند. این سوسک از سطح زیرین برگچه­های نارگیل تغذیه می­کند و تمام بافت­های آن را به صورت خطوط طولی باریک در آورده و از برگ فقط، قسمت اپیدرم رویی باقی می­ماند. روش مبارزه بیولوژیک در کنترل این آفت بسیار مؤثر بوده است .

کرم سر سیاه یا کرم برگخوار Nephantis serinopa:

کرم سر سیاه یکی از آفات مهم نارگیل است که عموماً در نوار ساحلی و نواحی کنار دریا در کشورهای هندوستان، سریلانکا و برمه دیده می­شود. این حشره در تمام طول سال فعال است. حشره کامل آفت پروانه­ای به رنگ خاکستری، با بال­های جلویی نسبتاً کشیده حاوی فلس­هایی پراکنده و زیبا است. خسارت حشره توسط لارو وارد می­شود که در سطح زیرین برگ­ها زندگی م­کند. این حشره با استفاده از تارهای ابریشمی و فضولات خود، حفره­هایی ایجاد می­کند و درون آن زندگی می­کند. جمع­آوری و سوزانیدن برگ­های آلوده به آفت سبب کاهش جمعیت و جلوگیری از گسترش و انتشار آن می­شود .

موریانه Odontotermes obesus Ramb:

موریانه­ها با تغذیه از پوست نهال­های نارگیل به آنها خسارت می­زنند. خسارت آفت در خاک­های شنی لومی و رسوبی بیشتر است. در خاک­های رسوبی حدود 20% نهال­های نارگیل در اثر خسارت این آفت از بین می­روند. نهال­های نارگیلی که 4-3 سال از کاشت آنها می­گذرد، نیز مورد حمله آفت قرار می­گیرند. این گونه نهال­ها رشدشان متوقف شده و یا در مواردی کاملاً از بین می­روند. ایجاد نهالستان در خاک­های شنی و یا استفاده از یک لایه ضخیم از شن رودخانه­ها در بستر کاشت و یا مخلوط نمودن خاک با لیندین به میزان 10% و یا 65 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت میوه­های بذر نارگیل بسیار مفید است. در صورت کاشت در زمین­های رسوبی بهتر است در محل قرار دادن بذرها، از شن استفاده شود .

مـوش:

موش یکی از آفات بسیار خطرناک نارگیل در کشورهای مختلف است. موش خانگی با ورود به ناحیه تاج درختان نارگیل، میوه­های نارس را سوراخ کرده و از شیره درون آن و گوشت میوه تغذیه می­کند که در نهایت باعث ریزش میوه­ها می­شود. استفاده از تله­های معمولی، یکی از متداول­ترین روش­های مبارزه با موش­هاست. کاربرد ترکیبات گازی درون سوراخ­ها و استفاده از حلقه­های آهنی دور تنه درختان نارگیل به منظور جلوگیری از بالا رفتن موش­ها از تنه درختان در کشور هندوستان پیشنهاد شده است. کاربرد بلوک­های طعمه مسموم وارفارین نیز برای مبارزه با موش­ها توصیه شده است .

خفاش Ptropus edwardisii:

این خفاش دارای جثه بزرگ و بال­هایی به طول 120 سانتیمتر می­باشد. این پرنده به میوه­های جوان و خوشه­های نارگیل حمله می­کند و با سوراخ کردن میوه­ها از شیره و آب آن تغذیه می­نماید. میزان خسارت آفت در ایستگاه تحقیقاتی رجیونال به طور متوسط 2/32 درصد برآورد گردیده است.

خرچنگ Birgus latro:

این خرچنگ از درختان نارگیل بالا می­رود و میوه­ها را بریده و خراب می­کنند، اما به طور معمول خرچنگ­ها فقط از میوه­های ریخته شده زیر درختان استفاده می­کنند و به کمک انبرک­های محکم خود و همچنین بخش انتهایی جفت اول پاها خوشه­ها را قطع می­کند و میوه­ها را باز نموده و یا با ناخن­های قوی خود میوه­ها را از ناحیه چشم سوراخ کرده، از آنها تغذیه می­کنند. این خرچنگ­ها معمولاً شب فعال­اند و در هنگام صبح در زیر ریشه­ها و لابلای سنگ­ها مخفی می­شوند .

بیماری پوسیدگی جوانه:

به وسیله قارچ Phytophthora palmivora ایجاد می­شود. این بیماری کشنده بوده و به تمام نخل­ها خسارت می­زند، اما نخل­های جوان­تر آسیب­پذیرترند. برگ­های تازه و بافت­های نرم تاج، پوسیده و تبدیل به توده لزجی از مواد فاسد می­شوند. حتی پس از مرگ جوانه مرکزی، ممکن است برگ­های بیرونی و خوشه­ها برای ماه­های متعددی سالم باقی بمانند. این بیماری در زمان بارندگی­های مان­سون که درجه حرارت پایین و رطوبت بالاست، شایع می­شود. نخل­هایی که به سختی آسیب دیده­اند، باید قطع و سوزانده شوند. برای پیشگیری از سرایت بیماری تمام نخل­های سالم باید با مخلوط یک درصد بردو محول­پاشی شوند .

پوسیدگی برگ:

این بیماری به وسیله قارچ­های Bipolaris halodes، Gloesporium sp. و Gliocladium roseum ایجاد می­شود. اولین علائم آن سیاه شدن و چروکیدگی کناره­های انتهایی برگچه­ها و برخی برگ­های جوان­تر است. سپس برگ­ها بادبزنی شکل می­شوند. محلول­پاشی برگ­ها با مخلوط یک درصد بردو یا هر قارچ­کش اختصاصی نظیر 05/0 درصد فیتالان یا قارچ­کش­های آلی (3/0 درصد دیتان ام) 45 روز پس از حذف بافت­های آلوده بیماری را کنترل می­کند.

پوسیدگی میوه:

ریزش گل­های ماده و میوه­های نارس از نشانه­های این بیماری هستند. زخم­هایی بر روی میوه­های جوان ظاهر می­شود که به تدریج پیشرفت کرده و باعث پوسیدگی و فساد بافت­های زیرین می­شود. این بیماری به وسیله قارچ­های جنس فیتوفترا ایجاد می­شود. عامل بیماری در فصل بارندگی هنگامی که شرایط جوّی برای رشد آن مناسب باشد، فعال می­شود.

برای مبارزه با آن، یک بار محلول­پاشی با مخلوط یک درصد بردو یا هر قارچ­کش مؤثر دیگر نظیر فیتالان (05/0 درصد)، قبل از بارندگی­های مان­سون و به دنبال آن یک یا دو بار دیگر با فاصله 40 روز بعد توصیه شده است .

پوسیدگی ریشه و تنه:

این بیماری به وسیله قارچ Ganaderma lucidum ایجاد می­شود. برگ­های مسن قبل از ریزش، ممکن است ماه­های متمادی در اطراف تنه آویزان بمانند. برگ­های جوان نیز در بعضی مواقع سبز باقی می­مانند. نخل­ها به علت عدم تشکیل گل، عقیم می­شوند. تاج نخل کوچک می­شود. برگ­های جدید نیز کوچک­تر و به رنگ زرد متمایل به سفید شده و در نهایت جوانه مرکزی پژمرده می­شود. در موارد حاد، این زخم­ها در اطراف طوقه درخت نیز دیده می­شود. از این زخم­ها صمغ قهوه­ای رنگی تراوش می­شود که به تدریج باعث مرگ بافت­های بیرونی تنه می­شود. این بیماری در مدت دو سال نخل را از پای در می­آورد .