شته موئی سیب (wolly and gall – making aphids ) eriosomalanigerumHausman
Sync :SchizoneuraLanigera
eriosomamali
eriosomaLanatasal .,a
(Pemphigidae) home . Eriozomatidaw
شته خونی یا مومی سیب در ایران در ابتدا از رشت گزارش گردید . و در اکثر نقاط جهان انتشار دارد و در خاورمیانه در تمام طول سال بصورت دخترزائی روی درختان سیب تولید مثل میکند .
بغیر از سیب ف به انواع گلابی اهلی و وحشی ف به ، زالزالک و ازگیل و نیز نارون امریکائی Ulmus Americana ( میزبان اول در امریکا ) حمله میکند . این آفت بصورت توده های سفید رنگ در ماههای بهار و تابستان روی سرشاخه ها و تنه درختان دانه دار بخصوص در اطراف زخمهای حاصله از هرس شاخه ها دیده میشوند . این توده ها شامل تعدادی شته ای بنفش رنگ و پوشش متراکمی از ترشحات پنبه ایی شکل و سفید رنگ است و منظره خاصی به درختان الوده میدهند در عین حال این افت به ریشه و طوقه درختان نیز حمله میکنند .
در روی ریشه و طوقه خسارت این افت باایجاد برامدگی و گالهای مخصوص همراه است . این برامدگی و گالها روی سرشاخه ها هم دیده میشود . بعضی از واریته ای سیب بخصوص ارقام پا کوتاه (East malling) نسبت به این افت حساسیت شدید دارند .
تراکم این شته ها روی ریشه جریان عادی شیره نباتی را بشدت مختل میکند و باعث ضعف یا خشک شدن درختان می گردد .
مشخصات ظاهری و زیست شناسی
این شته اگرچه دو میزبانه است ، ولی در مناطقی که میزبان اول یافت نشود ف در تمام مدت سال روی نیزبان دوم زندگی میکند و مراحل جنسی ( Sexual ) و تخم در این شرایط دیده نمیشود ولی در این شرایط عادی مه هر دو میزبان وجود داشته باشد ، مانند همه مراحل شته های دو میزبانه ، مرحله ایی از سیکل زتندگی خود را روی درختان میوه دانهدار ( مراحل مهاجر و النی کل ) و مراحلی نیز روی درختان نارون (سکسوپار – نر و ماده – تخم – ماده مؤسس و ماده فونداتریژن ) میگذراند .
در ایران چون اینگونه خاص از درختان نارون وجود ندارند ، لذا شته ها همیشه بصورت ماده های النی کل و زنده زا روی میزبان دوم فعالیت می کنند . افراد بالدار مهاجر نیز در بین انها بوجود می اید ولی در هر حال فرم زمستانه ان ماده های بی بالی هستند که در زیر خاک روی ریشه درختان بسر میبرند . این شته در فصل تابستان بصورت لایه ضخیم و سفیدی بر روی تنه ، شاخه ف برگ ف طوقه و ریشه مشاهده میشوند . در زیر این لایه سفید تعداد ززیادی شته قرار میگسرند که با فشار دست مایع قرمز رنگی خارج میشود و به همین دلیل شته خونی نامیده میشود و بر اثر فعالیت این شته و داخل نمودن مواد سمی به داخل گیاه ف سلولهای مورد حمله رشد زیاد نموده و بافت مزبور سرطانی و متورم میگردد . این شته از ارتفاعات میوه خیز اکثر استانهای ایران گزارش شده است .
ماده های تخم گذار بدن بال ، به رنگ قرمز ، در حدود 2 میلیمتر ، خرطوم خیلی کوچک ولی کرنیکول قابل رؤیت میباشد .حشرات نر خیلی کوچک( 5/1 میلیمتر ) و بدون بال هستند و این شته هابه رنگ زرد یا قهوه ای روشن میباشند و در انها کرنیکول و خرطوم بزحمت دیده میشود . بدین ترتیب فقط در ماده های زنده زای تابستانه و نیز Sexupar تعدادی بالدار دیده میشود . این شته ها ناقل بیماری قارچی شانکر چندساله (Nectria) از روی درختان سیب گزارش شده اند . این بیماری توسط اسماعیلی از اطراف کرج جمع اوری و بوسیله کارشناسان ازمایشگاه بیماریهای گیاهی مشخص گردیده است .
حداکثر خسارت شته مومی سیب در ماههای خردا و تیر است که شته ها بصورت توده ای روی یکدیگر قرار می گیرند و در مرداد و شهریور بعلت افزایش درجه حرارت از شدت خسارت افت کاسته میشود و با کاهش درجه حرارت در ماههای اول مهر و ابان مجددا جمعیت شته ها افزایش می یابد ، و در زمستان بعضی از شته ها روی ریشه درختان سیب میگذرانند و عده ای در زیر پوست و سوراخها و راهروهائیکه حشرات چوبخوار در تنه و شاخه های درخت ایجاد کرده اند زمستان گذرانی میکنند . این شته میتواند تا 10 نسل در شرایط مساعد داشته باشد .
شته خونی سیب دارای یک زنبور پارازیت به نام (Hald) Aphelinusmaliمیباشد که پس از تخم گذاری در داخل بدن شته ، لارو خارج شده از تخم از محتویات داخل بدن شته تغذیه نموده و انرا مومیائی میکند . در شرایط اب و هوائی اروپا ده نسا از این شته گزارش شده است .