سنگ گلابی Stephanitis pyri Geoff

Syns: Tingis pyri (L.)

Stephanitis pyri (F)

Cimex appendiceus Geoff.

Var. sareptana Horv.

Stephanitis oshanini , var . sareptana

Hom. Tingidae

این حشره با وجود آنکه به عده زیادی از درختان میوه دانه دار و هسته دار حمله می کند، شاید به دلیل اینکه اولین بار از روی درختان گلابی جمع آوری شده، به این نام مشهور است.

آثار خسارت این آفت در سطح بالایی برگها به صورت لکه های وسیع خاکستری رنگ مشاهده می شود. شدت آفت در مناطق دشت و خشک به خصوص درختان میوه موجود در منازل مسکونی که با دقت و نظم سمپاشی نمی شوند خیلی بیشتر است. در اطراف تهران به خصوص در منازل این آفت روی سیب – گلابی – گیلاس – آلبالو و به ژاپنی به نحو جالبی به چشم می خورد و گاهی باعث ریزش شدید برگ و میوه می شود. در ارومیه علاوه بر درختان فوق از روی بادام جمع آوری شده است. بر اساس مطالعات رستگار و عالیچی میزان آلودگی درختان سیب شدید بوده است.

مشخصات ظاهری و زیست شناسی

سنک گلابی زمستان را به صورت حشرات کامل در زیر پوستک درختان زیر برگهای خشک، درز و شکاف تنه درخت و دیوار و سایر پناهگاهها به سر می برد. طول بدن حشرات کامل حدود 3 تا 4 میلی متر است و به رنگ قهوه ای متمایل به خاکستری دیده می شود. مانند تمام حشرات این خانواده، در دو طرف سر و سینه دو صفحه مشبک غشایی مشاهده می شود و با مشبک بودن بال ها، منظره به خصوص به این حشره می دهد. طول بال ها تقریباً دو برابر طول بدن و شاخک ها متمایز است.

در بهار حشرات کامل مصادف با باز شدن کامل برگ ها ظاهر می شوند و پس از جفت گیری حشرات ماده داخل نسج در سطح زیرین برگ تخم ریزی می کنند. در شرایط اطراف تهران و قزوین تاریخ ظهور حشرات کامل حدود اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت است. هر حشره ماده حدود 50 تخم به طور انفرادی می گذارد.

تخم ها بیضی شکل، به رنگ سیاه براق و به طول 2 میلی متر است. به طوریکه گفته شد حشرات ماده تخم های خود را در داخل پارانشیم قرار می دهند و روی آن را با ترشحات سیاه رنگ می پوشانند. بعلاوه در درختان آلوده سطح زیرین برگ از توده متراکمی از نقاط سیاه رنگ که فضولات حشره نیز می باشد، پوشیده شده است. پوره ها به فاصله 30 تا 40 روز از تخم خارج می شوند. رنگ آنها ابتدا سفید است، ولی به محض تغذیه به رنگ سبز با نقوش تیره در می آیند.

بعلاوه در اطراف و سطح بدن دارای خارها و برآمدگی هایی هستند که کاملاً متمایز است. دوره پورگی تقریباً 4 تا 5 هفته طول می کشد و در این مدت پوره ها پنج بار پوست عوض می کنند. سنک گلابی چند نسلی است و تا سرد شدن هوا به فعالیت خود ادامه می دهند.

این حشره کم آبی و تا حدودی گرما دوست است و در نواحی خشک و گرم این آفت شدت دارد. اکبرزاده و شکوت دشمنان طبیعی این آفت را در ارومیه گزارش کرده اند و در زیر چند گونه از آنها ذکر می گردد:

Stethorus Japonicus Sch. (Col- Coccinellidae)

Paralellaptera panis Enock. (Hym- Mymaridae)

Orthotylus nassatus Fabr. (Het. Miridae)

Zelus sp. (Het- Reduviidae).

روش های کنترل

مبارزه زمستانه علیه این آفت چنانکه باید مفید واقع نمی شود، مگر اینکه برگهای خشک را از بین ببریم و پوستک های تنه درختان را بتراشیم. سمپاشی در بهار و تابستان در مراحل پورکی و هنگامی که حشرات کامل مشغول تغذیه می باشند، با یکی از سموم فسفره نفوذی یا سیستمیک بخوبی مؤثر است و اصولا در باغاتی که عملیات منظم سمپاشی انجام می گیرد. این آفت به ندرت ایجاد خسارت اقتصادی می کند.

سموم تماسی و ترکیباتی نظیر سوین و لیندین در صورتیکه در سطح زیرین برگ پاشیده شود، روی حشرات کامل و پوره ها مؤثر است. عملیات سمپاشی در ساعات خنک روز به مراتب موثرتر است.

سه گونه سن از خانواده  miridac که در باغات میوه سرد سیری در ایران گزارش شده در زیر ذکر می گردد.

Campylomma verbasci (Meyer-Dur)

Het.Miridae

این حشره به عنوان گونه شکارگر شناخته شده است و طبق تحقیقات پور حاجی این سن در باغ های سیب با فرو کردن خرطوم خود به میوه های تازه تشکیل شده باعث ایجاد زخم و بد شکلی در میوه می شوند. حشرات کامل به رنگ قهوه ای تیره و پوره ها سبز رنگ هستند و طبق بررسی پروهنده در بهار بعد از گلریزی درختان سیب پوره ها با فرو کردن خرطوم خود از میوه های تازه تشکیل شده تغذیه می کنند و حشرات کامل پس از تغذیه بیشتر در زیر پوست شاخه های یک ساله تخم ریزی می کنند. دو نسل برای این حشرات ذکر شده است.

Brachynema germari kol.

Het. Pentatomidae

این سن با فرو کردن خرطوم خود داخل میوه گیلاس تغذیه می کند و همچنین روی درختان سیب و گلابی بد شکلی در میوه ایجاد می کند. رنگ عمومی سن سبز رنگ و به طول 10-12 میلی متر است.