خانواده پروانه های زنبور مانند یا خانواده Aegeridae
حشرات این خانواده به دلیل داشتن بالهای کم وبیش شفاف وفاقد پولک و نیز رنگ آمیزی مخصوص بدن به این نام خوانده شده اند وکموبیش شبیه زنبورها می باشند. از این گروه حداقل یک گونه در مرحله لاروی به درختان میوه دار خسارت قابل توجه وارد می کند.
1-پروانه زنبور مانند درختان سیب synanthedon(paranthrene) tabaniformis Ray
Syns: myopaeformis Bart S.mutilaeformis Lasr
این گونه توسط از باغات میوه اطراف تهران جمع آوری و تعیین نام گردیده است. در نشریات اروپایی از s.myopaeformis Borkh نام برده میشود. لاروهای این آفت روی تنه درختان سیب بخصوص تنه های زخم خورده و صدمه دیده و بیشتر تا ارتفاع یک متری دیده میشود. محل فعالیت این لاروها از خارج به وسیله توده های قهوه ای تیره ونرم در روی شکاف ها و پوستک های خشکیده تنه مشخص می شوند. اگر در این محل ها پوست درخت را کنار بزنیم لاروهای سفید رنگ با سر و پشت سینه سیاه ،بیشتر در حد فاصل بین بافت های زنده و قسمت های سیاه شده پوست مشاهده می گردند. لاروها به محض تماس با دست یا لبه چاقو ماده قهوه ای رنگیاز دهان خارج می کنند و چون پیله ندارند به هیچ وجه با کرم سیب اشتباه نمیشوندد. گاهی روی یک تنه صد ها لارو دیده میشود و خسارت آنها گاهی به قدری شدید است که به طور کامل لایه زاینده پوست را از بین برده و درختان را به طور کامل خشک می کنند.
مشخصات ظاهری و زیست شناسی
حشرات کامل این آفت از اواسط خرداد تا اوایل تیرماه مشاهده میشوند. در این حالت روی تنه و قسمت های آفت زده درخت پوست شفیره که از تنه بیرون زده است به سادگی دیده میشود. حشرات کامل با بالهای باز به عرض 20تا25 و طول 10 تا 12 میلی متر می باشند. اندامی باریک وکشیده دارند. بالهای جلویی دارای سلولهای شفاف است ولی در قسمت هایی که پولک وجود دارد رنگ آن آبی تیره با جلای فلزی است. تمام مفاصل شکم را پولک های آبی تیره پوشانده است. فقط در وسط شکم یک نوار عریض نسبتا قرمز یا نارنجی دیده میشود. حشرات کامل در ساعات گرم روز فعال بوده و اغلب در حال جفت گیری یا تخم ریزی مشاهده میشوند. حشرات ماده تخم های خود را درشکاف تنه درختان و به خصوص محل زخم ها قرار میدهند و نسبت به درختان پیر وضعیف کشش بیشتری دارند ،تخم ها به فاصله یک تا ده روز باز میشوند و لاروها از طریق شکاف ها و زخم ها به زیر پوست راه می یابند و به تدریج در حد فاصل بین قسمت های زنده پوست ، فشار شیره نباتی به آنها اجازه فعالیت نمی دهد. در دخت های آلوده لارو ها دائما در زیر پوست و در حال حرکت می باشند و دالانهای پیچ در پیچ که پر از فضولات است به وجود می آورند. گاهی از محل فعالیت لاروها ترشحات شیره نباتی مخلوط با فضولات حشره ، به صورت ماده قهوه ای تیره بیرون میزند . در بعضی واریته ها تغذیه آفت باعث تحریک رشدکامبیوم و ایجاد برامدگی های گال مانند می گردد. لاروها از اواخر زمستان سال بعد مجددا شروع به فعالیت کرده و پس از تکمیل دوران لاروی در حالی که طول آنها به 15 تا 18 میلی متر میرسد به رنگ زرد عسلی با یک خط تیره پشتی در می آیند، در زیر پوست تبدیل به شیفره میشوند . لاروها قبل شفیره شدن پیله های مخصوص مرکب از تارهای ابریشمین و خورده های پوست و فضولات قهوه ای رنگ می شازند و در داخل آن تبدیل به عروسک میشوند. پس از یک تا دو هفته دوران شفیرگی کامل شده و پروانه ها ظاهر میشوند. به طوری که قسمتی از ناحیه جلوئی شفیره بخوبی دیده می شود.
مدیریت کنترل
همانطور که در بیولوژی آفت ذکر گردید ، درختان ضعیف – فرسوده و زخم خورده آمادگی زیادی برای حمله این آفت دارند . لذا مهمترین طریقه پیش گیری از حمله و خسارت این آفت رعایت اصول صحیح باغداری، آبیاری به موقع- هرس و پانسمان زخم های روی تنه با موادضدعفونی کننده و چسپ پیوند میباشد. از آنجا که این آفت در سال بیش از یک نسل ندارد ، سم پاشی تنه و شاخه های اصلی درخت یک هفته پس از ظهور حداکثر حشرات کامل در آخر بهار با مخلوط گوزاتیون و لیندین به نحوه ی که برای سوسک های چوبخوار و پوستخوار ذکر گردید مفید واقع میشود. تراشیدن ان قسمت از تنه که خشک و فاسدشده و پوشاندن محل زخم با چسپ پیوند بسیار موثر است. دادن کودهای ازته و انجام آبیاری کافی موجب رشد سریع پوست وخفه شدن آفت می گردد.