مینوز مارپیچ ثانوی stigmella malella stain
خسارت این گونه تا حدودی شبیه مینوز مارپیچی است. با این تفاوت که این حالت خیلی بارزتر ازست و مارپیچ ها کوتاه و فشرده می باشند. بعلاوه دانه های فضولات لارو در داخل دالان بصورت خطوط سیاه رنگ مشاهده میشود در نواحی دشت خسارت به صورت تاولهای شبیه خسارت Leucoptera مشاهده می گردد. اگرچه حشره کامل و پیله ها با نمونه هایی که از نواحی کوهستانی جمع آوری شده یکسان است.در نواحی شهرستانک و گاجره خسارت این آفت به مراتب شدیدتر از مینوز لکه گرد در نواحی دشت میباشد. خسارت این گونه از باغات میوہ خراسان“ آذربایجان واستان مرکزی گزارش شده است (مدرس اول، ۱۳۷۳).
مشخصات ظاهری و زیست شناسی
این آفت زمستان را بصورت پیلههای آجری رنگ و بیضی شکل در لابلای برگهای خشک زیر درخت و یا داخل خاک می گذراند طول این پیله ها کمی بیشتر از دو میلیمتر است. حشرات کامل مصادف با ریختن گلبرگها و باز شدن کامل برگها ظاهر می شوند و در ساعات گرم روز روی برگها و شاخههای درختان میزبان در حال فعالیت دیده میشوند. عرضی بدن حشرات کامل با بالهای باز حدود ۵ میلیمتر است. بالهای جلوئی باریک، قهوهای روشن با جلای فلزیست و در وسط آن یک نوار عرضی به رنگ زرد متمایلی به سفید دیده میشود (شکل ۴۹). بالهای عقبی باریک و میلهای شکلی است و حاشیهای از ریشک های بلند نقرهای دارد(شکلی ۴۹- ب)، حشرات ماده پس از جفت گیری، تخمهای خود را در سطح زیرینبرگ در داخلی نسج قرار میدهند. عمل تخمگذاری اغلب کنار رگبرگهاست. این آفت
در شرایط کرج حدود ۳ نسل ایجاد میکند.
دشمنان طبیعی و مدیریت تلفیقی مینوزهای درختان میوه
مینوزهای ذکر شده به علاوه گونه هایی که روی برگ چنار و تبریزی تاول ایجاد می کنند دارای پارازیت مشترک و بسیار فعالی هستند از خانواده Eulophidae به نام Sympiesis sericeicornis Nees
گونه های دیگر از خانواده Eulophidae که در کاهش جمعیت مینوزها اهمیت قابل توجه دارند به شرح زیر می باشند
زنبور پارازیتوئید Sympiesis Gordius walker برای گونه های مختلف مینوز ذکر شده است.
گونه Sympiesis acalle walker در کوهپایه های جنوبی البرز در فاصله بین تهران تا قزوین و روی چند گونه مینوز از جمله Stigmella malella Stt و Lyonetia clerkella گزارش شده است.
زنبور Tetrastichus pospielove kardy پارازیت لارو کامل و شفیره مینوز Leucoptera scitella Zell در مناطق کرج و گرگان جمع آوری شده و تا حدود 70 درصد جمعیت میزبان را پارازیته می کند.
زنبور پارازیتوئید Tetrastichus amethystinus Ratz روی شفیره های دو گونه مینوز Phyllonorycter blancardiella F. Rdiella و Phyllonorycter corylifoliella (Haw) در مناطق کرج و دره چالوس تا ارنگه تا ارتفاع 1950 متر فعالیت داشتند میزان پارازیتیسم تا حدود 35 درصد دیده شده است. بالاشوسکی این گونه را پارازیت داخلی مینوزها ذکر کرده که جمعیت آنها را بشدت کنترل می کند.
زنبور Cirruspilus vittatus Walker پارازیت مینوز Stigmella malella St. در نقاط کوهستانی استان تهران و هم چنین چهارگونه مینوز مهم در استان های مرکزی، همدان، اصفهان و خراسان و آذربایجان گزارش گردیده است.
لارو زنبور پارازیتوئید Apanteles bicalos از خانواده Braconidae از استانهای مرکزی، تهران و اصفهان در دالان لاروی مینوز Phyllonorycter corylifoliella Haw پیاله ای استوانه ای شکل و سفید رنگ ایجاد کرده و پس از طی دوره لاروی و شفیرگی و تلف شدن لارو میزبان زنبور از انتهای پیله خارج می گردد و بیش از 2 نسل در سال برای این گونه پارزیتوئید ذکر شده است.
سن شکارگر Deraecoris lutescens Schill از خانواده Miridae و هم چنین سن Himacerus sp. از خانواده Nabidae از مهمترین شکارگرهای لاروهای مینوز در اکثر نواحی میوه خیز ایران ذکر شده است. بطور کلی این حشرات آفات درجه دوم و حتی درجه سوم هستند. لذا در برنامه ریزی برای آفات درجه یک به خوبی تحت کنترل در می آیند. این حشرات مخصوصا در اواخر تابستان و پاییز که برنامه های سمپاشی متوقف می شود، گاهی طغیان می کنند و در این صورت با یکی از سموم فسفره نفوذی بخوبی می توان این آفت را کنترل نمود.
عدم سمپاشی درختان چنار اطراف باغ در طول فصل رویش می تواند موجب کمک به تکثیر زنبور پارازیت Tetrastichus amethystinus Ratz روی مینوز های برگ چنار بشود که در مراحل بعدی روی درختان میوه مهاجرت می کند و موجب کنترل انبوهی مینوزهای برگ درختان میوه می گردند. جمع آوری برگ های آلوده و حاوی شفیره های زمستانگذران و سوزاندن آنها در کاهش جمعیت آفت برای سال آینده اثر قابل توجه دارد.