کرم آلو

Grapholitha (opadina) funebrana Treit Laspeyresia funebrana Treit

 Syn: G.cerasana Koz.

این حشره از آفات مهم درختان میوه هسته دار بخصوص آلو، زردآلو و قیسی می باشد، خسارت عمده آن شامل تغذیه لارو از گوشت یا Pricarp میوه می باشد. میوه های کرم زده درصورتیکه لاروها میوه را ترک کرده باشند، محتوی توده متراکم فضولات سیاه رنگ آن می باشد که بشدت از ارزش اقتصادی محصول می کاهد. در مرحله اول رشد، این آفت باعث ریزش شدید میوه های جوان می گردد. روی آلو و گوجه، آلودگی میوه ها با ترشح صمغ همراه است و رشته های باریکی از این مواد از میوه خارج می شود.

مشخصات ظاهری و زیست شناسی

حشرات کامل کرم آلو کم و بیش شبیه حشره کامل کرم سیب است. با این تفاوت که از آن کمی کوچکتر است، عرض حشرات کامل با بالهای باز ۹- ۱۲ میلیمتر است و لکه قهوه ای تیره با جلای فلزی در انتهای بالهای جلوئی دیده نمی شود. حشرات نر این گونه با مقایسه قطعات تناسلی (Genitalia) بخوبی از سایر گونه ها متمایز می شود. تخم در این گونه نیز پولک مانند و کمی کوچکتر از سر سنجاق است. رنگ آن سفید شکریست و بتدریج که جنین در داخل آن رشد می کند، در قسمت وسط تیره بنظر می رسد. در این گونه شبکه بندی یا دانه دانه بودن سطح تخم و درشتتر بودن آن از تخم کرم سیب مجزا می شود و همچنین به نحوی که در کرم سیب دیده می شود، در اطراف تخم مشاهده نمی گردد. لاروها کم و بیش همرنگ کرم سیب هستند با این تفاوت که حتی وقتی که کامل شده باشند، کپسول سر و پلاک پشت سینه برنگ قهوه ای شکلاتی باقی می ماند. تعداد دندانه ها در شانه حلقه آنالی ۵ می باشد.

همانند کرم سیب این حشره نیز زمستان را به حالت لاروهای کامل در داخل پیله های نسبتاً ضخیم قهوه ای رنگ بسر می برند. این پیله ها در زیر پوستکهای تنه درخت، داخل شکافها و سوراخ هائی که حشرات دیگر ایجاد می کند، حتی داخل خاک دیده می شوند و در این حالت قادرند سرمای شدید زمستان را تحمل کنند. در بهار پس از طی دوره شفیرگی، مصادف با باز شدن شکوفه های درختان میزبان حشرات کامل ظاهر می شوند و اولین تخمهای خود را روی برگ شاخه و کاسبرگ گیاهان مذکور قرار می دهند. لاروها بفاصله یک هفته تا ده روز از تخم خارج می شوند و چون از دانه میوه های کوچک می خورند، باعث ریزش آنها می گردند.

حشرات کامل نسل دوم کرم آلو در شرایط کرج از اواسط خرداد تا اوایل تیرماه پیدا می شوند و مستقیماً روی میوه تخمریزی می کنند. لاروهای این نسل به میوه صدمه وارد می کنند و اگرچه باعث ریزش آنها نمی شوند، ولی بعلت ایجاد زخم و باقی گذاشتن فضولات خود در داخل آنها موجب فساد می گردند و بشدت از ارزش اقتصادی این میوه ها می کاهند. در شرایط آب و هوائی نواحی معتدل گرم، نسل سومی نیز ایجاد می کند ولی بطور کلی راجع به ویژگی های بیولوژیک این حشره در مقایسه با کرم سیب اطلاعات کافی در ایران در دست نيست.

براساس مطالعات اقتدار کرم آلو آفت کلیدی و خطرناک باغات آلو در فارسی می باشد که هرساله حالت طغیانی داشته و خساراتی به باغداران وارد می سازد. ظهور پروانه های آلو در سه منطقه نیمه گرمسیری نیریز و استهبان، معتدله شیراز و سردسیری لواسانات اختلاف دارد و شدیداً تابع شرایط جوی بخصوص درجه حرارت هر منطقه بوده، بطوریکه فاصله زمانی بین ظهور پروانه ها در منطقه گرمسیری و سردسیری حدود یک ماه می باشد. زمان ظهور آفت در هر سه منطقه مقارن با ظهور غنچه گل آلو در هر منطقه می باشد. نسل اول آفت از نظر اقتصادی بی اهمیت است و عملاً خسارتی به بار نمی آورد، اما نسل های بعد روی واریته های دیررس خسارت شدیدی ایجاد می کنند. ظاهراً واریته های مختلف گیاهان میزبان بخصوص آلو نسبت به این آفت حساسیت های متفاوتی نشان می دهند که می تواند مبنای مبارزات مؤثر در آینده قرار گیرد این آفت در مراحل مختلف زندگی خود مورد حمله پارازیت های متنوعی قرار می گیرد. بالاشوسکی از حشراتی از جمله .Trichogrammasp  پارازیت تخم و Ascogaster quadridentatus بعنوان عامل مؤثر در کنترل انبوهی این آفت اسم می برد و قارچ معروف Beauvariabassiana را نیز در از بین بردن لاروها بسیار مفید می داند.

کنترل شیمیایی

هرجا که مبارزه شیمیائی از نظر اقتصادی قابل توصیه باشد، حداکثر دو بار سمپاشی، با یکی  از فرمول هائی که برای کرم سیب توصیه شده است، می توان جلو خسارت اقتصادی این آفت را گرفت. مشروط بر اینکه تاریخ سمپاشی دقیقاً به کمک تله های جلب کننده حشرات کاملی مشخص گردد، و درست در موقع ظهور لاروهای سن اول درختان را سمپاشی کنند. براساس مطالعات اقتدار مشخص گردید که سموم کار باریل با 5/88 درصد تلفات، آتریلفوس با ۸۶ درصد و فوزالون با 75/83 درصد تلفات، توانائی کنترل کنندگی مناسبی روی این آفت دارند. همچنین حشره کش بیولوژیک باکتوسپئین در مناطقی که میزان آلودگی به این آفت بالاست می تواند کارآیی مناسبی داشته باشد.