پروانه های چوبخوار گردو

پروانه­های چوبخوار گردو

پروانه فری یا کرم خراط (Zeuzera pyrina)

این گونه آفت به عده زیادی از درختان میوه و غیر میوه حمله می­کند. درختان گردو، سیب و نارون از مناسب­ترین میزبان­های این آفت می­باشند.

طرز زندگی و مشخصات مورفولوژیک

کرم خراط در زمستان به صورت لارو در داخل تنه و شاخه­های اصلی درختان زندگی می­کند. وجود آنها در این قسمت­ها، به وسیله توده­های قهوه­ای رنگی از فضولات و خاک اره که از سوراخ­های روی تنه و سرشاخه بیرون زده­اند، مشخص می­شود. گاهش از این سوراخ­ها، شیره نباتی نیز خارج می­شود. لاروهای کامل به طول 30 تا 35 میلی­متر می­باشند. رنگ آنها سبز مایل به صورتی است که در روی بدن دارای خال­های فراوانی به رنگ قهوه­ای تیره می­باشند. کپسول سر و پشت سینه اول قهوه­ای رنگ می­باشد. در بهار لاروهای زمستانه به دو دسته تقسیم می­شوند: اول آنهایی که در سن آخر لاروی هستند که پس از تکمیل تغذیه در داخل دالانی که در تنه درختان ایجاد کرده­اند و نزدیک به سوراخ خروجی است، تبدیل به شفیره می­شوند. در واقع لارو کامل قبل از شفیره شدن سوراخ خروجی را تعبیه می­کند.

گاهی قسمتی از بدن شفیره از سوراخ خروجی بیرون است، گروه دوم آنهایی هستند که اندازه کوچکتر دارند و هنوز تغذیه آنها کامل نشده است لذا یکسال دیگر در داخل تنه و سرشاخه­ها به خسارت خود ادامه می­دهند و در بهار سال بعد شفیره می­شوند. اینها لاروهایی هستند که در آخر تابستان یا پاییز سال قبل از تخم خارج شده­اند. ظهور حشرات کامل تدریجی است و از اوایل خرداد تا اواخر شهریور ماه ادامه دارد. حشرات ماده معمولاً دارای شکم نسبتاً بزرگ و سنگینی هستند و اغلب قادر به پرواز نیستند، به همین جهت به سادگی به وسیله پرندگان شکار می­شوند ولی حشرات نر، سبک و دارای شاخک­های پروش می­باشند و اغلب شب­ها در اطراف چراغ جمع می­شوند.

شب­پره­ها با بال­های آزاد در حدود 5 تا 6 سانتیمتر عرض آنهاست و در روی بال­ها و بدن دارای خال­های آبی متمایل به سیاه می­باشند. در حشرات ماده فقط قاعده شاخک کمی پرزدار به نظر می­رسد ولی در حشرات نر پروش بودن شاخک خیلی مشخص است. حشرات ماده پس از جفت­گیری در شکاف پوستک­ها، دهانه سوراخ خروجی و حتی روی زمین تخم­ریزی می­کنند. تخم­ها صدفی رنگ، کروی و اغلب به مورچه­ها و سایر پرداتورهای تخم پروانه­ها در تقلیل انبوهی آفت و کاهش میزان خسارت آن اهمیت فراوانی دارند. هر حشره ماده قادر است که 400 تا 800 تخم بگذارد. تخم­ها در حدود 10 روز باز می­شوند و لاروها پس از خروج متوجه سرشاخه­ها و قسمت­های چوبی نشده­ی درخت می­شوند و از محل اتصال دمبرگ وارد شاخه می­شوند. در این مرحله لاروها چندین بار ممکن است در سطح شاخه­ها ظاهر شوند و جای خود را عوض کنند.

سرشاخه­هایی که مورد حمله اولیه این لاروها قرار می­گیرند، اغلب خشک می­شوند و برگ­های خشکیده روی آنها تا زمستان باقی می­ماند. به تدریج که رشد می­کنند، محل خود را عوض کرده متوجه قسمت­های کلفت­تر و چوبی تنه می­شوند و بدین ترتیب حتی تنه­های به قطر 10 تا 20 سانتیمتر را هم آلوده می­کنند. با توجه به این مطالب نتیجه می­گیریم که این حشره هر یک یا دو سال، یک نسل ایجاد می­کند. از نظر عوامل طبیعی کنترل کننده، پرندگان به خصوص دارکوب از دشمنان موثر این آفت می­باشند و در حفاظت و حمایت آنها باید نهایت کوشش به عمل آید. مورچه­ها به فراوانی از تخم­های این آفت می­خورند و چندین گونه از زنبورها، پارازیت لارو و شفیره این آفت هستند. درختان گردو خسارت این آفت را به خوبی تحمل می­کنند و اگرچه خسارت عمده نمی­بینند، ولی از پناهگاه­های مهم و مراکز آلودگی باغ­های میوه برای این آفت به شمار می­روند، لذا در کشت و کار درخت گردو به حفاظت آنها از هجوم کرم خراط باید توجه بسیار نمود.

مبارزه

با هرس سرشاخه­های تازه آلوده شده و نیز کشتن لاروها در داخل دالان به وسیله مفتول و غیره می­توان تا حدودی از خسارت این آفت کاست. استفاده از خمیرهای سیانوردار که به همین منظور تهیه شده نیز متداول می­باشد، بدین ترتیب که مقداری از این خمیرها را داخل دالان فعال (که به وسیله خارج شدن فضولات شناخته می­شود) نموده و سوراخ خروجی را با گل یا چسب باغبانی مسدود می­کنند. خمیر آنتی تارلو از آن جمله است و طوری ساخته شده که در مجاورت هوا به زودی سخت می­شود و سوراخ خروجی را مسدود می­کند. گاز سیانوردار حاصل از این خمیر، داخل فضای خالی دالان لاروی را پر می­کند و کرم خراط را می­کشد. بعضی از باغداران با استفاده از سموم گازی دیگر، لاروهای داخل دالان­ها را از بین می­برند، مبارزه شیمیایی در سطح وسیع از طریق سم­پاشی سرشاخه­ها امکان­پذیر است. در این صورت باید تاریخ ظهور حداکثر لاروهای سن اول را به کمک تله­های نوری مشخص کرد و سپس با استفاده از سمومی مانند گوزانیون 20 درصد و امولسیون به نسبت دو در هزار درختان آلوده را سمپاشی نمود. در فرانسه از گوزاتیون 20 درصد به نسبت 200 گرم در صد لیتر آب همین نتایج را به دست آورده­اند.