پوسیدگی ریشه بلوط، پوسیدگی بند کفشی، پوسیدگی آرمیلاریایی گردو

پوسیدگی قهوه ای ریشه

نام دیگر بیماری: پوسیدگی ریشه بلوط، پوسیدگی بند کفشی، پوسیدگی آرمیلاریایی

این بیماری توسط قارچ بازیدیومیست Armillaria mellea, Kunner SensuStricto معروف به قارچ عسلی ایجاد میشود. این قارچ متعلق به راسته قارچهای کلاهکدار (اگاریکال) است و کلاهک آن پس از مرگ یا نزدیک مرگ درخت ظاهر میشود. این قارچ به همه جنسهای درختان حمله میکند.

نشانه های بیماری

نشانه ها در بخش هوایی درخت شامل کامش یا توقف رشد، سرخشکیدگی، ریزبرگی و خزان زودرس است. در مراحل اولیه، صمغ از طوقه درخت آلوده خارج میشود. اغلب قطعات بزرگی از پوست طوقه و ریشه کنده میشود و ورقه های بادبزن شکل سفید – کرمی بر سطح چوب دیده میشوند. این قارچ علاوه بر بیماریزایی شدید، جزو قارچهای پوساننده چوب نیز هست و موجب پوسیدگی سفید و خشک چوب گردو میگردد. چنانچه پوست ریشه به راحتی کنده و ورقه ورقه شود و چوب زیر آن از ورقه های میسیلیومی بادبزن شکل مفروش باشد و به خصوص اگر ریزومورف دیده شود، آرمیلاریا ملئا و در صورتی که سطح ریشه از شبکه کرک مانند سفید –خاکستری یا قهوه ای رنگ پوشیده شده و ریسه ها دارای گره های گلابی شکل باشند، رزلینیانکاتریکس است. رویش قارچهای کلاهکدار عسلی رنگ از تنه یا خاک پیرامون درخت آلوده از شاخص های تشخیصی آرمیلاریا ملئا است که در پاییز پس از بارندگیهای شدید از تنه یا خاک پیرامون درختان مرده یا در حال زوال می رویند. تعداد کلاهکها در هر دسته متفاوت و تا 40 عدد است. ارتفاع قارچهای کلاهکدار حدود 7 سانتیمتر و قطر آنها 15-5 سانتیمتر است. کلاهکها در ابتدا کروی اند و به وسیله پرده ای از حاشیه ساقه مسدود شده اند اما پس از پاره شدن پرده، چتر مانند میشوند و بقایای پرده به صورت حلقه ای در بالای ساقه باقی می ماند.

چرخه بیماری

میسیلیوم قارچ آرمیلاریا ملئا تا صد سال داخل ریشه و چوب در خاک زنده می ماند و میتواند با تماس مستقیم ریشه ای یا با تولید ریزومورف، سایر درختان را آلوده کند. در اثر رشد مریستم انتهایی، تا چند متر در خاک پیشروی میکند و با رسیدن به ریشه میزبان، با ترشح مواد چسبنده به آن میچسبد. از طریق زخم به ریشه میزبان نفوذ میکنند و با ترشح آنزیمهای هیدرولیز کننده سلولز و لیگنین، آن را تجزیه کرده و در زیر پوست ریشه پخش میشوند. قارچ آرمیلاریا ملئا از طریق جابجایی خاک و بقایای گیاهی آلوده توسط انسان و ادوات کشاورزی منتشر میشود.

کنترل پوسیدگی قهوه ای ریشه

اقدامات زراعی

درختان مرده یا در حال زوال را حذف کنید. محور اصلی مبارزه، خارج کردن کنده و ریشه درخت آلوده است. در بسیاری از گونه های درختی، کانال کشی پیرامون ریشه آلوده نیز مؤثر است. ریزومورف آن در خاک قلیایی و رطوبت بالا رشد فعالتری دارد.

استفاده از ارقام مقاوم

شدت پوسیدگی قهوه ای بستگی به پایه، سویه قارچ و شرایط محیطی دارد. گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی و هیبرید پارادوکس مقاوم هستند.

مبارزه شیمیایی

باید در بهار، خاک پیرامون طوقه و بخش فوقانی ریشه اصلی تا عمق 30-20 سانتیمتری را کنار زد و نواحی بیمار را بریده با بنومیل یا تیوفانات متیل ضدعفونی کرد. سپس آن را در تابستان در معرض هوا و حرارت رها کرد و قبل از شروع بارانهای پاییزی، محل را دوباره با خاک پر کرد. اگر درخت قابل درمان نباشد، باید آن را خارج و گود ریشه را با آب آهک، فرمالین 5%، بردو، سولفات آهن (40-30 گرم در متر مربع)، کلرور جیوه (1 در هزار)، بنومیل یا تیوفانات متیل ضدعفونی کرد. ریشه های قطورتر از 5/1 سانتیمتر را خارج و زمین را در تابستان بدون آبیاری رها کرد. سپس در اواخر تابستان یا اوایل پاییز، آن را شخم عمیق (تا عمق حداقل 50 سانتیمتر) زد و پس از تزریق گازهای سمی، آن را حداقل به مدت 2 هفته با پلاستیک پوشاند و قبل از کشت، حداقل به مدت یک ماه هوادهی کرد. سموم تدخینی مؤثر بر آرمیلاریا ملئا شامل متیل برومید، کربن دی سولفید و سدیم متیل ایزوتیوسیانات هستند. مخلوط ترکیبات فنلی نیز مانع رشد ریزومورف ها میشود و در خاکهای سبک مؤثر است.