بیماریهای قارچی استاکو فندق

استاکو

استاکو نوعی بیماری ناشی از قارچ Cytospora Corylicola است.

علائم و عوامل

استاکو بیماری خاصی است که توسط محققان ایتالیایی معرفی شده است و در کاتالونی

اسپانیا نیز وجود دارد. این بیماری که در زبان ایتالیایی به معنای جداشدن است، در آغاز روی پوست تنه یا روی شاخه ها با لکه هایی به اشکال و ابعاد مختلف و به رنگ سرخ و قهوه ای با سطوحی چروکیده، چین خورده، شکافته و کشیده روی زخمهای حاصل از تأثیر همین قارچ ظاهر می شود و زائده هایی به شکل مژه و سرخ رنگ از آنها تراوش می کنند.

طولی نمی کشد که بیماری از محل زخم به چوب زیر پوست سرایت می کند و آن را آلوده می سازد، طوری که با رشد و نمو بافت های سالم گیاهی، زخم های مُسری نیز گسترش پیدا می کنند و سبب ضعیف شدن کامل درخت می شوند. با این حال مرگ شاخه های آلوده سریع نیست و ۳ تا ۴ سال بعد و هنگامی عارض می شود که شاخه ها بر اثر یک حرکت مکانیکی یا اتفاقی از محل بافت های زخمی شکسته و جدا بشوند (استاکو).

 برخی از کارشناسان در مورد علل مؤثر در ظهور این بیماری از طریق قارچ سیتوسپورا، هم عقیده نیستند و آن را یک قارچ انگلی ضعیف کننده می دانند.

پس از آزمایش های مکرر و دو سال پیگیری سالرنو در سال ۱۹۶۰ فرضیه قدرت بیماریزایی این قارچ مورد تأیید قرار گرفته است.

به هر صورت، اگر سیتوسپورا عامل نخستین هم باشد، قدرت بیماریزایی آن ضعیف است و با حسن انجام عملیات زراعی در باغ می توان از سرایت این بیماری به نحو مؤثری جلوگیری کرد.

راه مبارزه

 به منظور حفظ سلامتی درختان و پیشگیری از این بیماری، باید در نهایت دقت از درختان فندق نگهداری کرد. به این صورت که در آغاز باید از کاشت دست جمعی نهال به شکل انبوه خودداری کرد و سپس در از بین بردن کانون آلودگی به محض مشاهده و به خصوص در ضد عفونی کردن زخمهای هرس یا هر بریدگی اتفاقی در درخت بسیار کوشش کرد.

مبارزه  شیمیایی بر ضد این بیماری، اصولاً مبتنی بر محلول پاشی با سم های قارچکش در بهار و در اواخر تابستان با مواد مسی، احیاناً توأم با گوگرد است که تاکنون بهترین راه معالجه و مبارزه بر ضد این قارچها معرفی شده اند(گو اینکه آزمایشهای انجام شده هنوز به طور سیستماتیک نیست.)

علائم و عوامل

گلرسپوریوم می تواند به اندام گلدهی نر (گل آذین دم گربه ای) و به جوانه های گیاهی، حتی به اندام گلدهی ماده نیز حمله کند

این قارچ در حوالی آذرماه با رنگ قهوه ای تیره، ابتدا روی برگچه های گل نر، قبل از پخش گرده ها به صور نکروز روی بافت های مجاور بساک ظاهر می شود و به تدریح مجموعه  اندام گل دهنده گیاه را در بر می گیرد.

در بهار اغلب  جوانه های آلوده می افتند یا با تاخیر باز می شوند.

علائم این بیماری روی جوانه ها، قبل از بازشدن با رنگ قهوه ای برگچه ها و بعد

به وسیله  شاخه های خشکیده، بر اثر کمبود مواد غذایی مشخص می شوند.

تکثیر این قارچ در داخل گل آذین های دم گربه ای آلوده و روی برگچه های خارجی جوانه های مبتلا به شکل لایه های شاخی سیاه رنگ بسیار کوچک قابل مشاهده اند.

 این بیماری سالهاست که در ایتالیا، اسپانیا و در انگلستان شناخته شده، اما در فرانسه برای نخستین بار در سال ۱۹۷۲ مشاهده شده است.

قارچ جداشده از گل آذین دم گربه ای یا از جوانه های آلوده

Gloeospoium coryli (Desm) = Monostichella coryli (Desm) Höhnel  نام دارد.

کنترل بیماری

میزان تأثیر هر تیماری روی هرگونه بیماری بستگی به شناخت کامل زیست شناسی آن دارد، لذا با توجه به عدم شناخت دقیق این بیماری، نگرش کوتاهی به چرخش زندگی و زیست آن بی تأثیر نیست.

گفتیم که دوره جوانه های مرده حامل این قارچ پس از بیداری گیاهی به تدریج از درخت موافتند و تعدادی هم در بهار و مدتی از تابستان روی درخت می مانند.

در این مرحله، اگر رطوبت هوا و بارندگی کافی باشد اسپورهای آلوده به راحتی منتشر می شوند و جوانه های جوان و غنچه های نورس گل آذینهای دم گربه ای را در اواخر خردادماه به خصوص در ارقام خیلی زودرس آلوده می سازند. اسپورها، به حالت کمون چندین ماه روی درخت می مانند و در زمستان ظاهر می شوند. بنا به نوشته بعضی از نشریه ها، نقش فیتو پت های جوانه نیز در انتشار این بیماری قابل توجه است طبق آزمایشهای انجام شده در جنوب غربی فرانسه، تأثیر یک بار محلولپاشی با (بنو میل) برای مبارزه با این قارچ رضایت بخش بوده است.

پزانت و پینوژی نیز در ایتالیا یک بار سمپاشی را با ماده ای به نام (متیل تیوفانات) بین تیر تا مهرماه مفید دانسته اند (۱۹۷۶). در صورتی که کارشناسان دیگر تأثیر قطعی آن را با این فرمول بسته به تکرار آزمایش در شرایط مختلف دانسته و یک بار سمپاشی را به خصوص در مناطق مرطوب کافی ندانسته اند. استفاده از سم های مختلف در فصل ها و در شرایط متفاوت نیز مطلبی است که باید به آن توجه داشت. زیرا عده ای دیگر از محققان ایتالیایی مصرف سم هایی از قبیل زینب(zinébe )، زیرام(zirame) اکسی کلرور مس را هم برای مبارزه با این بیماری مؤثر دانسته اند.  

خلاصه آنکه سمپاشی با موادی که در مبارزه با فیتوپت جوانه به کار می روند در بیشبرد معالجه این بیماری مؤثر بوده اند.