کنه های جوانه خوار فندق
فیتوپت Phytoptus (Eriophyes) avellanae Nale
کنه های جوانه خوار فندق
فیتوپت Phytoptus (Eriophyes) avellanae Nale
فیتوپ مثل بالاتن از دشمنان سرسخت درخت فندق است که با جثه بسیار کوچک خود (2ر0میلیمتر طول و ۰۵ر ۰ میلیمتر قطر) با فروبردن نیش یا خرطوم خود در جوانه های فندق و مکیدن شیره گیاهی، باعث اختلال در تعادل، بروز گال و از بین رفتن جوانه می شود. تخم این حشره بیضی شکل و درشتی آن به ۰۸ر ۰ میلیمتر می رسد.
فیتوپت در فندق زارهای وحشی و اهلی فراوان دیده می شود، به خصوص در اسپانیا، ایتالیا و ترکیه که خسارت آن بسیار گسترده و در فرانسه و امریکا که خسارت آن موضعی، محلی، اما شدید است. فیتو پت فندق، کنه چهارپایی از خانواده کنه گالی (اریو فیده)( eriophyidés) است که گونه های بسیار متعددی از آنها به سبب خسارت زدن زیاد از دشمنان عمدهٔ فندق به شمار می آیند.
دوره تحول سالیانه
ماده این حشره، پاییز و زمستان در داخل جوانه هایی که در تابستان مورد حمله قرار گرفته اند مخفی می ماند و در اواخر زمستان، جوانه های حامل این انگل که با رشد غیرعادی خود قابل تشخیص اند، پس از بیداری گیاه به جوانه های میوه دهنده یا غیر آن تبدیل نمی شوند.
در بهمن و اسفند ده ها حشره ماده در داخل این جوانه ها تخم ریزی می کنند و در فروردین تا اواخر اردیبهشت، لاروها به سمت سایر جوانه ها، به خصوص به سمت جوانه های انتهایی نوجستها مهاجرت و حمله می کنند. به طوری که، به ندرت ممکن است چند درصدی از جوانه ها سالم باقی بمانند. مهاجرت این گروه از کنه ها با استفاده از جذب نور خورشید موقعی آغاز می شود که نو جستها ۲ تا ۳ برگه شده باشند. طول دوره بحرانی این مهاجرت، حداقل ۳۰ روز و حداکثر ۵۰ روز است.
خسارت ناشی از حمله کنه ها از نظر اقتصادی موقعی بحرانی است که ۲۰ درصد جوانه ها نابود شده باشند و چنانچه از این نسبت تجاوز کند. خسارت وارده قابل تر نخواهد بود.
«آستانه» عملیات بر ضد این آفت هنگامی است که ۱۵ درصد جوانه ها آلوده به گال شده باشند و چنانچه در این مرحله نسبت به مبارزه با سمهای شیمیایی اقدام نشود، مجموعه جوانه ها نابود می شوند و نه تنها محصول همان سال، بلکه تولید سال بعد نیز به خطر می افتند.
بعضی از ارقام فندق مانند: کاسفورد و داویانا نسبت به این آفت حساسیت بیشتر و بعضیها مانند فرتیل دو کوتارد، کمتر و تعدادی نیز مقاومت نسبی در مقابل حمله کنه ها نشان داده اند مانند ایروی دوبول ویللر بی آنکه دلیل آن روشن باشد!